O problemie określenia ustawodawczego państwowych standardów socjalnych usług socjalnych na Ukrainie
Artykuł jest poświęcony scharakteryzowaniu państwowych standardów socjalnych usług socjalnych oraz analizie teoretycznych i stosowanych problemów związanych z ich definiowaniem w ustawodawstwie Ukrainy. W kontekście wzajemnej spójności w określaniu państwowych standardów socjalnych względem usług socjalnych przeanalizowane zostały normy ustaw Ukrainy (1) o państwowych standardach socjalnych i państwowych gwarancjach socjalnych i (2) o usługach socjalnych oraz powiązane przepisy prawne.
Podkreśla się, że monitorowanie wykonania uwzględnionego przez ustawę obowiązku państwa do zagwarantowania zaspokojenia podstawowych potrzeb obywateli na poziomie państwowych standardów socjalnych wymaga określenia ustawodawczych granic pojęcia „podstawowe potrzeby obywateli w zakresie usług socjalnych”. Zwraca się uwagę na rozbieżność między przepisami prawa dotyczącymi określenia kręgu uprawnionych podmiotów w zakresie usług socjalnych. Przeanalizowano pojęcie „normy i standardy socjalne” i wyciągnięto wniosek o nierównej treści legislacyjnej tego pojęcia w różnych aktach normatywnych dotyczących państwowej standaryzacji społecznej usług socjalnych. Udowodniono, że pojęcie „normy i standardy socjalne” nie obejmuje indywidualnych kryteriów realizacji przez osobę prawa do usług socjalnych, zawiera jedynie ogólne cechy społeczne celowości wykorzystania środków budżetowych i jest wskaźnikiem determinującym wartość godziwej płacy jako podstawowego państwowego standardu społecznego.
W tekście scharakteryzowano ponadto elementy strukturalne państwowego standardu społecznego usług socjalnych. Krytycznej analizie poddano ustaloną prawnie listę usług socjalnych i ich rodzajów. Podano przykłady niespójnego stosowania w ustawodawstwie pojęć „profilaktyka społeczna” i „wsparcie społeczne”. Uzasadniono, że charakterystyka usług socjalnych jako podstawowych nie implikuje ich specyficznej normalizacji społecznej i nie wpływa na wielkość udziału jednostki/rodziny w opłatach za usługi socjalne. Wyjaśniono istotę standardu socjalnego „dostępność usług socjalnych”. Stwierdzono, że wspomniana norma jest prawnie interpretowana jako poinformowanie potencjalnych odbiorców na temat parametrów świadczenia usług socjalnych. Uzasadniono konieczność określenia granic prawnych standardu socjalnego „dostępność usług socjalnych” ze względu na społeczny obowiązek państwa świadczenia tych usług przede wszystkim w sposób wygodny dla odbiorcy. Krytycznej analizie poddano treść pojęcia „wskaźniki jakości usług socjalnych”. Udowodniono, że nie są one indywidualne, nie dotyczą osobistej skuteczności dla usługobiorcy, lecz są podsumowaniem-raportem z działalności danego usługodawcy socjalnego za rok. Argumentowana jest konieczność rozróżnienia w standardzie państwowym wskaźników jakości usługi socjalnej osobno dla odbiorcy i usługodawcy usługi socjalnej.
