Wernakularna krytyka działań firm i marek w polskich cybermemach w obliczu wielokryzysowości. Casus wojny w Ukrainie

Abstrakt

Agresja Rosji na Ukrainę w 2022 roku spotkała się z niemal jednoznaczną krytyką ze strony polskiego społeczeństwa, co rezonowało w faktycznych postawach oraz znalazło swój wymiar w przekazach medialnych, również tych obecnych w internecie. Internauci tworzyli też i rozpowszechniali „śmieszne obrazki w internecie”, które były poświęcone problematyce konfl iktu, co popularyzowało wydarzenia i nadawało im określoną narrację emocjonalną. Wprawdzie genezy popularnych dziś internetowych memów obrazkowych upatruje się w pracach związanych z biologią (Richard Dawkins), niemniej z perspektywy humanistycznej widzi się je jako wytwory sieciowego folkloru, tworzone przez cyberlud i do niego adresowane. Memy jako przekazy wernakularne śmieszą, bawią, piętnują, krytykują, ale także przekazują i popularyzują treści nader istotne dla cybernetycznej wspólnoty. W dobie wojny na Wschodzie obecna jest w nich także problematyka firm i marek, które działały w Rosji przed eskalacją konfliktu, oraz ich decyzji co do dalszej obecności w państwie agresora. Treść proponowanego artykułu opiera się na analizie dostępnych w polskim internecie memów poświęconych poszczególnym podmiotom gospodarczym obecnym w Rosji przed wydarzeniami 24 lutego 2022 roku. Głównym problemem badawczym jest to, jak poszczególne firmy i marki Zachodu są prezentowane w cybermemach powstających w dobie wojny. Główną tezą pracy jest założenie o pozytywnym wizerunku podmiotów opuszczających Rosję i negatywnym tych, które w tym kraju pozostają. Zebrany materiał pozwala także na analizę ex post obszarów i instrumentów krytyki oraz pochwały poszczególnych firm.