Artykuły
https://orcid.org/0000-0003-2627-6550
W swoim tekście analizuję sytuację rodzinną Hany — bohaterki filmu Kobieta z lodu (2017) Bohdana Slămy, oraz Mirosławy występującej w Kobiecie na dachu (2022) Anny Jadowskiej.
Na przykładzie ich losów przekonuję, że głównym czynnikiem powodującym kryzys rodziny jest natrętne i nieprzemyślane odgrywanie codziennych rytuałów. Zarówno Hana, jak i Mirosława są uwikłane w wiele praktyk utrudniających im nawiązanie szczerych i empatycznych relacji z najbliższymi. Rytuały w ich przypadku, zamiast spajać rodzinę, doprowadzają do wielu konfliktów. Odwołując się między innymi do prac Pierre’a Bourdieu, Lestera Kurtza, Anthony’ego Giddensa czy Sary Ahmed, pokazuję, w jaki sposób rytuał eskaluje narcystyczne postawy i podsyca męską dominację. Wyjaśniam także, dlaczego celebrowanie rytuałów pozwala chronić się podmiotowi przed konfrontacją z tym, co wzbudza u niego lęk i wstyd. Jednym z głównych problemów bohaterów filmu jest właśnie odbierająca im poczucie pewności siebie ocena otoczenia. Chociaż rytuały mają chronić ich przed byciem zawstydzonym, eskalują kryzys relacji z najbliższymi i prowadzą do atrofii komunikacji.
Ahmed, S. (2016). Wstyd w obliczu innych. Teksty Drugie, 4, 194–212.
Barzowski, K. (2021). „Kobieta na dachu”: dramat po cichu. Dostęp 24 kwietnia 2024 z https://kultura.onet.pl/film/recenzje/kobieta-na-dachu-ugotowala-obiad-i-napadla-na-bank-recenzja-filmu/0epm0js.
Bauman, Z. (2013). Ponowoczesność jako źródło cierpień. Wydawnictwo Sic!
Berger, J. (2008). Sposoby widzenia. Fundacja Aletheia.
Bourdieu, P. (2004). Męska dominacja. Wydawnictwo Oficyna Naukowa.
Giddens, A. (2012). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gordon, T. (2017). Wychowanie bez porażek w szkole. Instytut Wydawniczy Pax.
Illouz, E. (2010). Uczucia w dobie kapitalizmu. Wydawnictwo Oficyna Naukowa.
Jadowska, A. (2022), Kobieta na dachu. Kino Świat.
Kossowska, E., Gomóła, A. (2017). Od wstydu do obciachu. W M. Czapiga, K. Konarska (Red.), Strach, wstręt, wstyd i inne fobie. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kurtz, L. (2008). Wierzenia, rytuały, instytucje. W P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (Red.), Socjologia codzienności (s. 789–811). Znak.
Lasch, Ch. (2018). Kultura narcyzmu. Wydawnictwo Akademickie SEDNO.
Maisonneuve, J. (1995). Rytuały dawne i współczesne. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Nussbaum, M. (2016). Kara wstydu: godność i narcystyczny gniew. Teksty Drugie, 4, 174–193.
Sláma, B. (2017). Kobieta z lodu. Dostęp 24 kwietnia 2024 z https://vod.tvp.pl/filmy-fabularne,136/kobieta-z-lodu,391780.
Tomkins, S. (2016), Wstyd-upokorzenie a pogarda-wstręt: natura reakcji. Teksty Drugie, 4, 163–173.
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/2028-8322.21.9
