Artykuł przedstawia dotychczasowe wyniki badań autora nad pojęciem pogromu i ustalenia związane z przemocą antyromską w Oświęcimiu w 1981 roku. Rozważania koncentrują się na krytyce istniejących hipotez i teorii wyjaśniających ówczesne wydarzenia oraz uzasadniają tezę
o ich pogromowym charakterze. Główna teza artykułu oparta jest na odwołaniu się do teoretycznych ustaleń z raportu Anny Gizy-Poleszczuk i Jana Poleszczuka na temat przemocy w Mławie (1991) oraz zastosowanej przez nich teorii stereotypu Stanisława Ossowskiego, odwołaniu do artykułu Piotra Foreckiego o kategorii pogromu w badaniach nad antysemickim wymiarem marca ’68 i definicji pogromu Lecha Nijakowskiego.
