Rekonstrukcja znaczenia i roli pojęć siły i formy w „Myślach o filozofii dziejów” Johanna Gottfrieda Herdera

Abstrakt

Myśli o filozofii dziejów, przez wielu badaczy dorobku Johanna Gottfrieda Herdera uznawane za opus magnum filozofa, składają się nie tylko z rekonstrukcji dziejów ludzkości, ale również z rozbudowanych części teoretycznych. Autor, przyjmując za Herderem, że celem Myśli… jest spisanie całości dziejów ludzkości, skupia się na pierwszych dwóch częściach dzieła z racji ich teoretycznego charakteru. Rozwiązania teoretyczne zostają potraktowane jako zaplecze narzędziowe Herdera. Autor skupia się na rekonstrukcji dwóch pojęć wskazanych jako kluczowe: siły oraz formy. Stawia tezę, że w ramach Myśli… pojęcia te umożliwiają przechodzenie między całościami nadrzędnymi, podrzędnymi oraz równoważnymi, a także pozwalają na ustanowienie warunkowego statusu stabilności. Ujęcie takie umożliwia wskazanie kluczowych dla filozofa problemów, które autor uznaje za ważne również we współczesnym dyskursie nauk.