Oprawa graficzna piosenek popularnych Władysława Szpilmana jako świadectwo praktyk artystyczno-wydawniczych i przemian w projektowaniu okładek

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie oprawy graficznej druków piosenek popularnych Władysława Szpilmana jako źródeł ukazujących różne formy zdobnictwa i graficzne trendy oraz przemiany w dziedzinie projektowania okładek nut muzyki popularnej.

Prezentacja wybranych druków z rozległego dorobku piosenkarskiego artysty umożliwia przypomnienie przedwojennych wydawnictw (Nowa Scena, Wydawnictwo Muzyczne Arcta, Wydawnictwo Eugeniusza Kuthana, Ton) i zobrazowanie problemu zaniku prywatnych i spółdzielczych oficyn na rynku wydawniczym (powojenne wyparcie wydawnictw niepaństwowych). Ukazuje charakterystyczne formy zdobienia okładek piosenek artysty w kolejnych okresach (formy reklamujące, bordiurowo-winietowe, literniczo-typograficzne, „plakatowe”) i zawiłości procesów związanych z ideologizującą rolą sztuki (na przykład różne sposoby ilustrowania pieśni okresu socrealistycznego dla nabywcy indywidualnego i dla zespołów czy skromne i jednorodne druki wydawnictwa Czytelnik).

Po wojnie sam kompozytor sekunduje pomysłowi stworzenia wydawnictwa typu gazetowego (nadążającego z drukiem nut przebojów aktualnych w eterze), tymczasem jego piosenki zdobiły ciekawe okładki projektowane przez znamienitych grafików i rysowników zatrudnianych między innymi przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne (W. Skulicz, J. Bruchnalski, A. Darowski, A. Kowalski, K. Wojtanowicz, J. Kurkiewicz). Zestawienie druków pozwoliło wyłonić praktyki wydawnicze o znamionach tendencji, jak tworzenie serii wydawniczej lub zbioru o cechach kolekcjonerskich, dostrzec przemiany estetyczne u różnych wydawców i w kolejnych okresach (w sposobie ilustrowania nut przeznaczonych dla dzieci i młodzieży), migrację nowoczesnych motywów graficznych obecnych w okładkach nut innych gatunków muzycznych (muzyka sonorystyczna) do druków z muzyką popularną.