Pożyteczne resztki. Praktyki rewitalizacji wobec społecznego wytwarzania hałd

Abstrakt

Krajobraz Górnego Śląska aktualnie ulega znaczącym zmianom. Kominy hut i szyby kopalniane zostają zastąpione przez szklane biurowce. Hałdy, którym przypisuje się ambiwalentne znaczenia, są przekształcane przez praktyki rewitalizacyjne i rekultywacyjne w miejsca rekreacji i zieleńce.

Na podstawie konkretnych przykładów takich miejsc na terenie Górnego Śląska chciałabym przeanalizować działania rewitalizacyjne podejmowane przez władze miejskie oraz instytucje, do których należą zwałowiska. Hałdy będące obiektem badań są na różnym etapie przekształceń — od zarośniętych terenów znajdujących się poza uwagą władz miasta, przez miejsca przekształcane, aż po przestrzenie, na których rewitalizację już zakończono.

W artykule postawię pytanie, jak procesy rewitalizacji wpływają na to bogactwo wytworzone w procesach żywiołowych (Krzysztof Czekaj, Kevin Lynch), przeprowadzę analizę kodów wizualnych (korzystając z narzędzi zaproponowanych przez Jadwigę Zimpel i Weronikę Maćków) oraz zastosowanych działań partycypacyjnych (Marcus Missen) w kontekście moralnej technologii (Bru-no Latour) oraz sposobów korzystania z narracji historycznych (John Urry).