Artykuły
Formułując jakiekolwiek stwierdzenie na temat kultury wkraczamy w obszar metafizyki — namysłu nad całością substancjalnie traktowanego bytu. Tym samym każda teoria kultury ma charakter metafizyczny lub przynajmniej z fundamentu metafizycznego wyrasta, co wciąż warte jest przemyślenia. Wprawdzie Karl Popper rozdzielił teorię i metafizykę granicą falsyfikowalności, jednak podkreślał równocześnie wagę i znaczenie horyzontu metafizycznego dla uprawiania nauki. Nieco podobną drogą podąża Mścisław Wartenberg w swojej koncepcji metafizyki hipotetycznej. Warto powrócić do tej propozycji, aby zastanowić się nad metafizycznym charakterem współczesnych, możliwych teorii kultury.
Assmann A., Wprowadzenie do kulturoznawstwa. Podstawowe terminy, problemy, pytania, przeł. A. Artwińska, K. Różańska, Poznań 2015.
Blandzi S., Henologia, meontologia, dialektyka. Platońskie poszukiwanie ontologii idei w „Parmenidesie”, Warszawa 1992.
Czeżowski T., O metafizyce, jej kierunkach i zagadnieniach, Toruń 1948.
Daszkiewicz W., Byt — człowiek — kultura. Studium z filozofii kultury, Lublin 2019.
Daszkiewicz W., Filozofia kultury a filozofia cywilizacji, [w:] Filozofia kultury, cz. 1, Pytania o istotę kultury, sztuki i techniki, red. S. Janeczek, A. Starościc, Lublin 2021.
Dembowski B., Spór o metafizykę. Główne poglądy na metafizykę w Polsce na przełomie XIX i XX w., Warszawa 1969.
Grondin J., Piękno metafizyki, przeł. M. Marczak, Warszawa 2021.
Haraway D., Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych, przeł. S. Królak, E. Majewska, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2003, nr 1.
Herzfeld M., Antropologia. Praktykowanie teorii w kulturze i społeczeństwie, przeł. M.M. Piechaczek, Kraków 2004.
Holbraad M., M.A. Petersen, The Ontological Turn. An Anthropological Exposition, Cambridge 2017.
Jaroszyński P., Metafizyka kultury, [w:] Filozofia kultury, cz. 1, Pytania o istotę kultury, sztuki i techniki, red. S. Janeczek, A. Starościc, Lublin 2021.
Kazimierczak M., W poszukiwaniu naukowego charakteru metafizyki. Z dziejów recepcji niemieckiej filozofii pokantowskiej w Polsce, Poznań 1998.
Kempny M., Antropologia bez dogmatów — teoria społeczna bez iluzji, Warszawa 1994.
Kołodziejczyk S.T., Semantyczne uwarunkowania różnicy między metafizyką a ontologią, „Kwartalnik Filozoficzny” 42, 2014, nr 2.
Kuhn Th.S., Struktura rewolucji naukowych, przeł. H. Ostromęcka, J. Nowotniak, Warszawa 2001.
Latour B., Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką, przeł. K. Abriszewski, Toruń 2013.
Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, przeł. M. Gdula, Warszawa 2011.
Lévi-Strauss C., Antropologia strukturalna, przeł. K. Pomian, Warszawa 2000.
Lévi-Strauss C., Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa 1969.
Lévi-Strauss C., Surowe i gotowane, przeł. M. Falski, Warszawa 2010.
Machtyl K., Semiotyka obrazu. Reprezentacje i przedmioty, Poznań 2017.
Majewski T., Siła kształtująca. Eseje o geście i świadectwie, Łódź 2018.
Mazierski S., Koncepcja metafizyki hipotetycznej u M. Wartenberga, „Collectanea Theologica” 1953, z. 1–4.
Migasiński J., W stronę metafizyki. Nowe tendencje metafizyczne w filozofii francuskiej połowy XX wieku, Toruń 2014.
Musioł A., Mścisława Wartenberga wykładnia metafizyki w perspektywie filozofii Immanuela Kanta, „Studia z Historii Filozofii” 2014, nr 4.
Nowicka E., Świat człowieka — świat kultury. Systematyczny wykład problemów antropologii kulturowej, Warszawa 1997.
Pacukiewicz M., Krajobrazy kontekstu, Katowice 2021.
Pietraszko S., Autonomia kultury, [w: ]Antologia tekstów polskiego kulturoznawstwa, red. J.F. Piotr, A. Gomóła, K. Moraczewski, Gdańsk 2017.
Pietraszko S., O przedmiocie teorii kultury, [w]: Przedmiot i funkcje teorii kultury, red. S. Pietraszko, Wrocław 1982.
Popper K.R., Logika odkrycia naukowego, przeł. U. Niklas, Warszawa 2002.
Popper K.R., Mit schematu pojęciowego, [w:] K.R. Popper, Mit schematu pojęciowego. W obronie nauki i racjonalności, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1997.
Ta dziwna instytucja zwana literaturą. Z Jacquesem Derridą rozmawia Derek Attridge, przeł. M.P. Markowski, „Literatura na Świecie” 1998, nr 11–12.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 3, Filozofia XIX wieku i współczesna, Warszawa 2001.
Tsing A.L., The Mushroom at the End of the World. On the Possibility of Life in Capitalist Ruins, Princeton-Oxford 2015.
Wagner R., Wynalezienie kultury, przeł. A. Malewska-Szałygin, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2003.
Wartenberg M., Obrona metafizyki. Krytyczny wstęp do metafizyki, Warszawa 1902.
Woleński J., Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, Warszawa 2023.
Wolska D., Odzyskać doświadczenie. Sporny temat humanistyki współczesnej, Kraków 2012.
Wróblewski T., Wstęp do etnografii, cz. 1, Etnografia, lud, kultura, Poznań 1969.
Wszołek S., Nieusuwalność metafizyki. Logiczno-lingwistyczne aspekty debaty Rudolfa Carnapa z Ludwigiem Wittgensteinem i Karlem R. Popperem, Kraków-Tarnów 1997.
Zamecki S., Koncepcja nauki w szkole lwowsko-warszawskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977.
Znaniecki F., Cultural Reality, Chicago 1919.