O pojęciu kultury w „Rysie Dzieiow Kultury i Oswiecenia Narodu Polskiego” (1816) Ignacego Lubicz Czerwińskiego (1749–1834)

Abstrakt

Autorka omawia pojęcie kultury w Rysie Dzieiow Kultury i Oswiecenia Narodu Polskiego (1816) Ignacego Lubicz Czerwińskiego. Była to jedna z pierwszych propozycji uporządkowanej refleksji o kulturze w polskim piśmiennictwie w czasie, kiedy dominowało w nim jeszcze użycie słowa „cywilizacja”. Czerwiński opiera rozumienie kultury i oświecenia oraz objaśnienie tych pojęć na oświeceniowych teoriach postępu i ideach fizjokratycznych, a także rozwijanej wówczas teorii trzech bądź czterech stadiów. Sięga przy tym do Statutów Kazimierza Wielkiego, odnotowujących istnienie praktyk kulturowych związanych z prawem zwyczajowym. Zapowiada jednak przejście od atrybutywnego pojmowania kultury do jej omawiania w ujęciu dystrybutywnym: jako kultury polskiej, kultury narodu polskiego. Ta koncepcja warta jest uwagi oraz dalszego i bardziej szczegółowego omówienia.