Czaszki pospólstwa, czaszki „wyższych” klas. O „wielkiej trójcy” dziewiętnastowiecznych francuskich teoretyków rasizmu klasowego i trzech polskich antropologach

Balibar É., ‘Class Racism’, przeł. Ch. Turner, [w:] É. Balibar, I. Wallerstein, Race, Nation, Class. Ambiguous Identities, London–New York 1991, s. 204–216.

Balicki J., Dyskryminacja rasowa, przeszłość i teraźniejszość, Lublin 1986.

Budrewicz T., Rasa jako kategoria waloryzująca i estetyczna (na przykładzie opisu postaci), „Przegląd Humanistyczny” 62, 2018, nr 3, s. 69–82, https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.7677.

Bykowski L. Jaxa, Właściwości antropologiczne a psychotechnika, „Psychotechnika” 1928, nr 5, s. 8–10.

Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI–XVIII, t. 1, Warszawa 1976.

Czekanowski J., Człowiek w czasie i przestrzeni, Warszawa [1934].

Czekanowski J., Zarys antropologji Polski, Lwów 1930.

Gawin M., Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchu eugenicznego (1880–1952), Warszawa 2003.

Gobineau A. de, The Inequality of Human Races, przeł. A. Collins, wstęp O. Levy, London 1915.

Gobineau A. de, Odrodzenie. Sceny historyczne, przeł. A. Strzelecki, Warszawa 1908.

Krzywicki L., Antropologia w historiozofii i socjologii, [w:] L. Krzywicki, Dzieła, t. 4. Artykuły i rozprawy 1888–1889, red. A. Osiadacz-Molska, Warszawa 1960, s. 7–25.

Krzywicki L., Dobory społeczne, [w:] L. Krzywicki, Dzieła, t. 9. Szkice socjologiczne, cz. 1, red. H. Hołda-Róziewicz, Warszawa 1974, s. 89–101.

Krzywicki L., Dzieła, t. 7. Prace antropologiczne, red. H. Hołda-Róziewicz, Warszawa 1969.

Krzyżanowski M., Teorie rasowe Arthura de Gobineau jako przykład zmiany postrzegania Chin w społeczeństwie zachodnim, „Koło Historii” 2014, nr 14, s. 169–181.

Kula W., Kochanowicz J., Kim są chłopi?, „Znak” 37, 1985, nr 1–2, s. 19–32.

Le Bon G., Francuz w Tatrach. Wycieczka antropologiczna w r. 1879, przeł. anonim, wstęp i przyp. W. Siarzewski, Zakopane 2009.

Le Bon G., Psychologia rozwoju narodów, przeł. J. Ochorowicz, Kraków 2017.

Le Bon G., Psychologia socjalizmu, przeł. M. Osiński, Warszawa 1997.

Le Bon G., Psychologia tłumu, przeł. B. Kaprocki, Kęty 2019.

Lindqvist S., Wytępić całe to bydło, przeł. M. Haykowska, Warszawa [b.r.], PDF.

Makuch D. W., Kłopoty z „rasą” — przypadek Ludwika Krzywickiego, „Przegląd Humanistyczny” 62, 2018, nr 3, s. 37–55, https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.7670.

Malinowski A., Bożiłow W., Podstawy antropometrii. Metody, techniki, normy, Warszawa 1997.

Olechnowicz W., Charakterystyka antropologiczna ludności Guberni Lubelskiej z dodatkiem uwag o wskaźnikach głównych u Sławian na północ i wschód od Karpat zamieszkałych, Kraków 1893.

Olechnowicz W., Charakterystyka antropologiczna szlachty drobnej gminy Grabowo w powiecie szczuczyńskim, guberni łomżyńskiej, Kraków 1894.

Ossowski S., Dzieła, t. 2. Więź społeczna i dziedzictwo krwi, red. N. Assorodobraj, Warszawa 1966.

Popowicz K., Lamarkizm społeczny a rasizm i eugenika we Francji, Warszawa 2009.

Ronson J.,#WstydźSię! O jednej z najbardziej niedocenianych sił rządzących światem, przeł. K. Dudzik, O. Siara, Kraków 2017.

Rutkowski L., Charakterystyka antropologiczna ludności okolic Płońska i sąsiednich powiatów guberni płockiej. (Kobiety z ludu, mężczyźni i kobiety ze szlachty), „Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne” 8, 1906, s. 4–68 (+ tabele).

Rutkowski L., Charakterystyka antropologiczna ludności wiejskiej (nieszlacheckiej) płońskiego i sąsiednich powiatów, gub. płockiej, „Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne” 5, 1901, s. 3–30 (+ tabele).

Rutkowski L., Przyczynek do antropologii krajowej (Powiat płoński), „Prawda” 1900, nr 25, s. 300–302.

Ryś P.W., Błędne utożsamienie. O wątpliwym związku między sarmackim mitem etnogenetycznym a szlacheckim protorasizmem stanowym, „Litteraria Copernicana” 45, 2023, nr 1, s. 33–45, https://doi.org/10.12775/LC.2023.002.

Ryś P.W., Rasizm klasowy i terminy pokrewne. Próba uporządkowania pojęć, „Dyskurs & Dialog” 9, 2022, nr 1, s. 23–43.

Sobeski M., Kwiat złoty. Gobineau Redivivus, Poznań 1925.

Staniszewski A. T., Gustave Le Bon „w tej krainie nie bardzo oswojonej z cywilizacją”: podróż do Tatr w 1879 roku, rasizm naukowy i wiek XIX, „Tematy z Szewskiej” 2014, nr 4, s. 64–74.

Stojanowski K., Rasizm przeciw słowiańszczyźnie, Poznań 1934.

Szczurkiewicz T., Jerzy Vacher de Lapouge, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 17, 1937, nr 3, s. 379–380.

Szczurkiewicz T., Kierunek rasowo-antropologiczny w socjologii, [w:] T. Szczurkiewicz, Rasa, środowisko, rodzina. Szkice socjologiczne, Warszawa–Poznań 1938, s. 19–86.

Talko-Hryncewicz J., Szlachta ukraińska. Studyum antropologiczne, Kraków 1897.

Traverso E., Europejskie korzenie przemocy nazistowskiej, przeł. A. Czarnacka, Warszawa 2011.

Vacher de Lapouge G., Les lois fondamentales de l’Anthropo-sociologie, „Revue Scientifique” 8, 1897, nr 18, s. 545–552.

Vacher de Lapouge G., Les sélections sociales. Cours libre de science politique professé à l’Université de Montpellier, Paris 1896.

Vacher de Lapouge G., The Fundamental Laws of Anthropo-sociology, przeł. C.C. Closson, „Journal of Political Economy” 6, 1897, nr 1, s. 54–92.

Wierzbicki A., Jak powstało państwo polskie? Hipoteza podboju w historiografii polskiej XIX i XX wieku, Warszawa 2019.