Na warsztacie

Tom 27 Nr 4 (2023)

Krakowska koronka klockowa. Opis niektórych działań służących reinterpretacji wiejskiej tożsamości koronczarek

Justyna Łukaszewska-Haberkowa
https://orcid.org/0000-0003-0939-5566

Strony: 129-140

PDF

Abstrakt

Konstruowanie współczesnej indywidualnej i zbiorowej tożsamości stanowi element konstytutywny niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wykonywanie koronki klockowej pozwoliło przyjąć nową tożsamość mieszkankom miasta Krakowa, jako tradycja związana, ich zdaniem, z kulturą polskiej, podkrakowskiej wsi. W artykule przedstawione zostały pewne praktyki, które koronczarki — depozytariuszki krakowskiej koronki klockowej wpisanej na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego w 2016 roku — podtrzymują jako wyraz swojej tożsamości. Tradycja wykonywania tego elementu niematerialnego dziedzictwa kulturowego stanowi wyraz poszukiwania nowej tożsamości, która także jest związana z współczesnym środowiskiem wiejskim i podmiejskim. Tekst powstał także na podstawie badań wykorzystujących metodę obserwacji towarzyszącej oraz opartych na sztuce.

Bibliografia

Dziadowiec-Greganić J., Pomiędzy praktykami niematerialnego dziedzictwa kulturowego a działaniami na jego rzecz. Krytyczna perspektywa prakseologiczna, [w:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe w teorii i praktyce, red. A. Niedźwiedź, I. Okręglicka, Kraków 2021, s. 11–27.

Dudek K.J., Sikora S., Wytwarzanie dziedzictwa. Z Barbarą Kirschenblatt-Gimblett rozmawiają Karolina J. Dudek i Sławomir Sikora, „Rocznik Muzealny” 57, 2016, s. 33–41.

Giannachi G., Documenting the participants’ points of view: Re-thinking the epistemology of participation, [w:] Participatory Practices in Art and Cultural Heritage, red. Ch. Rausch, R. Ben- schop, E. Sitzia, V. van Saaze, Cham 2022, s. 13–23.

Hankus M., Koronka. Tradycja — reaktywacja, Kraków 2018.

Klekot E., Samofolkloryzacja. Współczesna sztuka ludowa z perspektywy krytyki postkolonialnej, „Kultura Współczesna” 1, 2014, s. 86–99.

Korduba P., Ludowość na sprzedaż: Towarzystwo Popierania Przemysłu Ludowego, Cepelia, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, Warszawa 2013.

Kowalska J.R., Koronki inspirowane sztuką ludu Podhala. Krajowa Szkoła Koronkarska w Zakopanem i jej wpływ na modę w ciągu pierwszego półwiecza jej istnienia, „Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie. Seria Nowa” 2014, nr 7, s. 27–48.

Krzyżanowska W., 80 lat Żeńskiej Szkoły Odzieżowej w Krakowie, Kraków 1965.

Molendowicz W., Bobowa od A do Ż, Bobowa 2009.

Olga Szerauc. Biogram, Dom Spotkań z Historią. Relacje Biograficzne. Wspomnienia świadków historii XX wieku, https://relacjebiograficzne.pl/demo/video/140-olga-szerauc.

Połubok M., Koronka klockowa — tradycyjne rękodzieło w Krakowie, „Małopolska. Regiony–Regionalizmy–Małe Ojczyzny” 19, 2017, s. 297–302.

Olszewski A.K., Dzieje sztuki polskiej 1890–1980 w zarysie, Warszawa 1988.

Słodkowski J., I ty zostaniesz metachłopem — rozmowa o etnosnobizmie z prof. Bursztą, „Gazeta Wyborcza”, 22.02.2014, https://wyborcza.pl/7,75248,15505779,i-ty-zostaniesz-metachlopem-rozmowa-o-etnosnobizmie-z-prof.html.

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz, M. Bielska-Łach, A. Manteuffel-Szarota, Warszawa 2016.

Sznajder A., Kobiece grupy rękodzieła: rola i znaczenie dla hobbystów, profesjonalistów i badaczy. Refleksje z obserwacji uczestniczącej w grupie „Czar Nici”, [w:] Współczesna problematyka badań nad strojami ludowymi, red. A.W. Brzezińska, Wrocław 2018.

Tunbridge J.E., Zmiana warty. Dziedzictwo na przełomie XX i XXI wieku, przeł. A. Kamińska, red. R. Kusek, Kraków 2018.

Vergo P., The reticent object, [w:] The New Museology, red. P. Vergo, London 1989, s. 41–74.

Warsztaty Krakowskie 1913–1926, red. M. Dziedzic, Kraków 2009.

Wasiewicz J., Pamięć — chłopi — bunt, Warszawa 2021.

Węgorek J., Koronczarka. Wspomnienie o Oldze Szerauc, „Małopolska. Regiony–Regionalizmy–Małe Ojczyzny” 19, 2017, s. 245–247.

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.