Celem artykułu jest scharakteryzowanie złożonego zjawiska społeczno-politycznego, określonego teoretycznym pojęciem „społeczeństwo nadzorowane”. Do podjęcia próby rekonstrukcji oraz uwarunkowań i przyczyn zjawiska „społeczeństwa nadzorowanego” skłoniły autorów przekonanie o pojawianiu się coraz bardziej spektakularnych przejawów jego funkcjonowania, zagrażających wolności obywatelskiej i szerzej: demokracji partycypacyjnej i społeczeństwu obywatelskiemu.
Przedstawione w artykule rozważania dotyczące społeczeństwa nadzorowanego mają w pewnym sensie charakter sygnalny. We współczesnej Europie problem społeczeństwa nadzorowanego jest wciąż stosunkowo nowy, a zagadnienia dotyczące go nie są rozwiązywane kompleksowo. Nie tylko Europa, lecz cały zglobalizowany świat stoi przed wielkimi wyzwaniami, jakie przynosi technologia pozwalająca odebrać człowiekowi jego prywatność, wolność, własność i prawo do obrony wobec „płynnej inwigilacji”. Rozwiązywanie tych problemów jest wyzwaniem przyszłości, ale już dziś trzeba szukać rozwiązań politycznych, prawnych i instytucjonalnych, które obronią człowieka przed omnipotencją wszelkiej władzy.
Surveillance society — outline of the problem
The purpose of this article is to specify the complex social phenomenon, defined as surveillance society. Its strong manifestation within society should be considered a threat to the civil liberty; in a broad sense it is a threat to participatory democracy and civil society. These are the reasons that convinced the author to attempt a reconstruction of the causes of this phenomenon and analysis of its conditions.
In a certain sense, reflections presented in this article are of a warning character. In modern Europe the issue of surveillance society can be considered a recent problem. However, it is not only Europe, but the whole globalized world that is facing major challenges which are brought with technology that allows for taking away people’s privacy, freedom, property and right to defence against “floating surveillance.” Resolving this issue is a challenge of the future, but nonetheless, to save individuals from the omnipotence of authority — political, legal and institutional solutions should be searched for now.