A Contaminated Landscape: Andreas Prochaska’s „The Dark Valley” as a „Nestbeschmutzer” Western

Abstrakt

Associated by audiences worldwide with the 1960s Winnetou westerns featuring Pierre Brice as the heroic Apache chief originally introduced by Karl May’s adventure novels, the Western in the Ger­man-speaking countries has showed renewed signs of life early into the twenty first century. Sever­al productions have been released, including Uwe Boll’s computer game-based Bloodrayne 2006, Kilian Manning’s post-apocalyptic Snowblind 2010 and Thomas Arslan’s naturalistic Gold 2013. While these films constitute notable examples of the global trend to redefine the Western as a transna­tional genre, they tend to be largely derivative, amounting to inter-generic pulp infused with references to the classics. One intriguing exception to this tendency can be found in Andreas Prochaska’s The Dark Valley 2015. Set in late nineteenth-century Tyrol, the film follows in the footsteps of Michael Haneke’s The White Ribbon and Stefan Rusowitzky’s The Counterfeiters as another Austrian Academy Award candidate tackling the country’s Nazi past. The paper offers an interpretation of Prochaska’s picture as arevisionist allegory of Austrian collective memory, and an exemplar of the transnational Western today: aglocal genre whose universally recognizable formula enables directors to comment on locally specific issues. The author examines The Dark Valley in the context of the Austrian Nest­beschmutzer literature in particular Thomas Bernhard’s Extinction and Martin Pollack’s non-fiction books, on the one hand, and as an inventive combination of the Heimatfilm with the dark vein of the spaghetti Western represented by Sergio Corbucci, on the other.

SKAŻONY KRAJOBRAZ — MROCZNA DOLINA ANDREASA PROCHASKI JAKO NESTBESCHMUTZER WESTERN

Kojarzony przez światową publiczność z westernami o Winnetou z lat 60. z Pierre’em Brice’em w roli głównej jako bohaterskim wodzem Apaczów, pierwotnie wprowadzonym w powieściach przygodo­wych Karola Maya, western ten w krajach niemieckojęzycznych dał nowe oznaki życia na początku XXI wieku. Ukazało się do tej pory kilka produkcji, m.in. oparty na grze komputerowej Bloodrayne Uwe Bolla 2006, postapokaliptyczny Snowblind 2010 Kiliana Manninga oraz naturalistyczny Gold 2013 Thomasa Arslana. Choć filmy te są istotnymi przykładami światowego trendu nadającego we­sternowi nowy ponadnarodowy wymiar, przejawiają tendencję głównie derywacyjną, równając się z międzygatunkową pulpą, aromatyzowaną nawiązaniem do gatunkowej klasyki. Jeden intrygujący wyjątek od tej tendencji można odnaleźć w filmie Mroczna dolina 2014 Andreasa Prochaski. Osa­dzony w dziewiętnastowiecznym Tyrolu, film ten naśladuje Białą wstążkę Michaela Hanekego oraz Fałszerzy Stefana Rusowitzkiego jako kolejny kandydat do nagrody Austriackiej Akademii dotykający kwestii nazistowskiej przeszłości kraju. Artykuł prezentuje interpretację obrazu Prochaski jako rewi­zjonistycznej alegorii zbiorowej pamięci Austriaków oraz jako wzorcowego współczesnego ponadna­rodowego westernu — globalnego gatunku, którego powszechnie rozpoznawalna formuła umożliwia reżyserom komentowanie typowo lokalnych problemów. Z jednej strony autor analizuje Mroczną doli­nę w kontekście austriackiej literatury Nestbeschmutzer w szczególności książki Wymazywanie. Roz­pad Thomasa Bernharda oraz książek literatury faktu Martina Pollacka, zdrugiej zaś strony ujmuje ją jako pomysłową kombinację Heimatfilmu z ciemną nutą spaghetti westernu reprezentowanego przez Sergia Corbucciego.
                                                                                             Przeł. Kordian Bobowski