Artykuły
Tom 39 (2022)
Problemy interpretacyjne dualistycznego art. 168a k.p.k.
Uniwersytet Wrocławski, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest analiza art. 168a k.p.k. w brzmieniu nadanym mu nowelizacją marcową, wprowadzającego instytucję dopuszczalności dowodu nielegalnego, co stanowi jednocześnie kontynuację zakazów dowodowych. Analiza rozbieżności interpretacyjnych, które przejawiają się zwłaszcza w trakcie zastosowania wykładni literalnej, została przeprowadzona poprzez omówienie poszczególnych części zdania wielokrotnie złożonego. Autorka dokonuje również historycznego odesłania do nowelizacji wrześniowej z 2013 roku, która zapoczątkowała byt w kodeksie postępowania karnego art. 168a k.p.k.; ma to na celu wyciągnięcie przed nawias cech charakterystycznych dla tej instytucji.
W opracowaniu wyrażono stanowisko aprobujące wprowadzenie do procesu karnego dowodów contra legem w celu realizacji zasady prawdy materialnej, niepojmowanej jako nadrzędna wobec pozostałych. Zdaniem autorki dotarcie do tak rozumianej prawdy może umożliwić zaproponowane rozumienie spójnika odpowiedzialnego za wystąpienie dwóch norm na gruncie jednego przepisu. Przy wskazanym zabiegu konieczne jest posłużenie się dorobkiem doktryny, który będzie stanowić tak zwany wentyl bezpieczeństwa wobec najpoważniejszych naruszeń związanych z ryzykiem wprowadzenia dowodów nielegalnych do procesu karnego.
Bibliografia
Brzozowski S., Dopuszczalność dowodu w kontekście art. 168a k.p.k., Przegląd Sądowy 2016, nr 10, s.55.
Cora A., Aksjologia procesowa a dopuszczalność dowodu z art. 168a k.p.k., Państwo i Prawo 2018, nr 10, s.121-132.
Cieślak M., Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, tom I, Warszawa 1955 r. s. 264;
Cora Ł., Aksjologia procesowa a dopuszczalność dowodu z art. 168a k.p.k., PiP 2018/10/121-132 i cytowana tam literatura.
D. Gruszecka [w:] Kodeks postępowania karnego, Komentarz, red. Skorupka J., Warszawa 2016, s.342-343.
Dudka K., Paluszkiewicz H., Szumiło-Kulczycka D., Kodeks postępowania karnego. Komentarz orzeczniczy, Warszawa 2015, komentarz do art. 168a k.p.k.
Gaberele A., Dowody w sądowym procesie karnym, Warszawa 2010 r., s. 15.
Gensikowski P. [w:] Kodeks postępowania karnego, red. Drajewicz D., tom I. Warszawa 2020, komentarz do art. 168a k.p.k. Tak też D. Gruszecka [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz. red. Skorupka J., 2016, s.343.
Gruszecka D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. Skorupka J., Warszawa 2018, s.340-341.
Gruszecka D. [w:] Proces karny, red. J. Skorupka, wydanie 2, Warszawa 2018, s. 415.
Gruszecka D., W kwestii interpretacji znowelizowanego przepisu art. 168a k.p.k, Palestra 2017, nr 1-2, s. 64.
https://sjp.pwn.pl/slowniki/chyba.html
Jasiński W., [w:] System Prawa Karnego Procesowego, tom VII, cz. 2, red. Skorupka J., Warszawa 2019, s.2559.
Jasiński W., Nielegalnie uzyskane dowody w procesie karnym. W poszukiwaniu optymalnego rozwiązania. Warszawa 2019, s. 522.
Kmiecik R., Kontrowersyjne unormowania w znowelizowanym kodeksie postępowania karnego, Państwo i Prawo 2015, nr 1-2, str. 17.
Kurowski M. [w:] Kodeks postępowania karnego, red. D. Świecki, Tom I, wyd. IV, Warszawa 2018, komentarz do art. 168a k.p.k.
Kurowski M. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz do zmian 2016, red. D. Świecki, Warszawa 2016, s. 164.
Kwiatkowski Z., Kilka uwag na tle art. 168a projektu zmian kodeksu postępowania karnego [w:] Kontradyktoryjność w polskim procesie karnym, red. Wiliński P., Warszawa 2013, s. 204.
Lach A., Dopuszczalność dowodów uzyskanych z naruszeniem prawa w postępowaniu karnym, Państwo i Prawo 2014, nr 10, s. 39-53.
Lipiński T., Klauzula uadekwatniająca przesłanki niedopuszczalności dowodu w postępowaniu karnym (art. 168a k.p.k), Państwo i Prawo 2016, nr 11, s.44-59.
Pawlak A., Firaza A., Polska koncepcja ,,owoców zatrutego drzewa’’. Artykuł 168a k.p.k. w kontekście doktryny amerykańskiej [w:] Verba volant, scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015-2016. Księga pamiątkowa poświęcona Profesor Monice Zbrojewskiej, Warszawa 2017, s. 927.
Razowski T., Materialne i procesowe problemy interpretacji art. 168a k.p.k., Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2015 ,nr 2, s.148-150.
Skorupka J., Prokonstytucyjna wykładnia przepisów prawa dowodowego w procesie karnym [w:] Verba volant, scripta manent : proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015-2016, Warszawa 2016, s. 362.
Ustawa z 19.04.1969 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 13, poz. 96 ze zm.).
Ustawa z 27.09.2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, (Dz. U. 2013 poz. 1247).
Ustawa z dnia 06.06.1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. 1997, nr 88 , poz. 553).
Ustawa z dnia 13 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 437 ze zm.)
Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 2017, s.13
Uzasadnienie projektu ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw z dnia 27 września 2013 r., druk sejmowy nr 870, s. 9 .
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys Systemu, Warszawa 2016, s. 55 i 375.
Woźniewski K. [w:] System Prawa Karnego Procesowego, tom VIII, cz. 3, red. J. Skorupka, Warszawa 2019, s.3566.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 05.11.2020 r., nr 31252/10, Ćwik vs. Polska.
Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 kwietnia 2017 r., sygn. II AKa 213/16.
