The doom of the Fantastic Four: Marvel’s First Family disappearance and what it says about the transmedia perspective of popular comics

Abstract

Zagłada „Fantastycznej Czwórki”. O zniknięciu Pierwszej Rodziny Marvela i jego znaczeniu dla postrzegania komiksu popularnego w perspektywie transmedialnej

Historia medialnych migracji marki o tytule „Fantastyczna Czwórka” może wydać się nawet bardziej emocjonująca niż same przygody tej rodziny superbohaterów stworzonych przez legen­darny duet Stana Lee i Jacka Kirby’ego. Będąc pierwotnie fundamentem, na którym oparto całe uniwersum komiksów wydawnictwa Marvel, czwórka herosów przeszła daleką drogę, trafiając do seriali telewizyjnych, kreskówek, gier wideo i wreszcie kinowych produkcji. W przeciwieństwie jednak do swoich „towarzyszy” pokroju Spider-Mana czy grupy X-Men Fantastycznej Czwórce nie wiodło się zbyt dobrze w pozakomiksowym środowisku, czego symbolicznym przykładem stały się — uważane dziś za na wskroś nieudane — projekty filmowe Rogera Cormana czy Josha Tranka. W podtekście niefortunnych poczynań Fantastycznej Czwórki znajduje się jednak ukryta narracja obrazująca silne uzależnienie komiksu amerykańskiego od zewnętrznych czynników kulturowych, ekonomicznych czy medialnych. Jeśli bowiem przyjąć, że komiks superbohaterski stanowi mocno paratekstualny oraz transmedialny fenomen, a historia tego gatunku nie pozwala sądzić inaczej, to na przykładzie serii „Fantastyczna Czwórka” doskonale widać współczesne mechanizmy zarządzania marką tego pokroju w kontekście konkurowania o prawa autorskie co obrazuje spięcie na linii koncernów Marvel–Fox, a także pozakomiksowe sposoby kształtowania percepcji tytułów komiksowych i wreszcie potencjalne straty, jakie medium komiksowe może ponieść poprzez egzystowanie w transmedialnym środowisku.
W artykule zastanawiam się nad przyczyną „wygaszenia” serii komiksowej „Fantastyczna Czwórka”, a także nad wpływem takich kategorii, jak synergia, franczyza, narracja transmedialna czy konwergencja, na kształt współczesnego rynku komiksowego.