„Kulturoznawstwo” w refleksji pedagogicznej lat trzydziestych XX wieku. Szkic historycznoleksykalny

Abstrakt

W studiach historycznych poświęconych kulturoznawstwu jako dyscyplinie naukowej zasadniczo pomija się kwestię pojawienia się określenia „kulturoznawstwo” i form z nim związanych, a badacze rezygnują z szerzej zakrojonych poszukiwań słownikowych. Upowszechnienie się rzeczownika „kulturoznawstwo” i przymiotnika „kulturoznawczy” zawdzięcza polszczyzna nowemu programowi kształcenia, który został wprowadzony do gimnazjów w ramach tak zwanej reformy Jędrzejewiczowskiej. W latach trzydziestych XX wieku pojawiały się one w dokumentach programowych, ale także w opracowaniach metodycznych, przede wszystkim dla nauczycieli języków obcych. Edukacja w zakresie języka miała dostarczać wiedzy o specyficznych cechach innych społeczeństw, ale także być fundamentem nowego programu wychowawczego. Pojawiła się także koncepcja kształcenia kulturoznawczego jako formy korelacji i integracji wiedzy szczegółowej z różnych przedmiotów.

W latach czterdziestych przymiotnik „kulturoznawczy”, a także (choć rzadziej) rzeczowniki „kulturoznawstwo” oraz „kulturoznawca” trafiły do prac naukowych, podręczników i programów dydaktycznych — zwłaszcza autorstwa tych badaczy, którzy mieli za sobą praktykę pedagogiczną w latach trzydziestych; fragmenty wybranych publikacji odnajdziemy jako materiał egzemplaryczny w hasłach słownikowych.