Artykuły

Tom 28 Nr 1 (2024)

Spod tynku patrzy... mnemotopos? O poniemieckich inskrypcjach we Wrocławiu

Strony: 23-36

PDF

Abstrakt

Artykuł nawiązuje do niepublikowanego wcześniej tekstu prof. Stefana Bednarka i Justyny Harbanowicz dotyczącego mnemotoposów Wrocławia. Zawiera wprowadzenie teoretyczne na temat pamięci zbiorowej, jej relacji z historią, pojęcia miejsc pamięci i mnemotoposów — terminu proponowanego przez Profesora. Następnie poddaje analizie projekt „Spod tynku patrzy Breslau”, mający na celu zmapowanie przedwojennych szyldów reklamowych i innych inskrypcji we Wrocławiu. Przywołane zostają dwa przykłady szyldów, w których materializują się wrocławskie mnemotoposy.

Bibliografia

Bednarek S., Mnemotoposy. Słowo wstępne, „Przegląd Kulturoznawczy” 2012, nr 1.

Bednarek S., Harbanowicz J., Pamięć kulturowa miasta. Wrocławskie mnemotoposy, „Prace Kulturoznawcze” 28, 2024, nr 1.

Bojan F., Zakład Czyszczenia Miasta; [w:] Trudne dni. Wrocław 1945 r. we wspomnieniach pionierów, red. M. Markowski, t. 2, Wrocław 1961.

Connerton P., Jak społeczeństwa pamiętają, przeł. M. Napiórkowski, Warszawa 2012.

Domańska E., Historia ratownicza, [hasło w:] Modi memorandi. Leksykon kultur pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa 2014.

Kasztelan M., Fenomen pamięci zbiorowej, „In Gremium. Studia nad historią, kulturą i polityką” 6, 2012.

Kocon J., Eksperymentalny spacer typograficzny po Zgorzelcu i Gorlitz, „Kultura Współczesna” 2017, nr 4.

Kurpiel A., Translokalne dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 58, 2019.

Kurpiel A., Maniak K., Porządek rzeczy. Relacje z przedwojennymi przedmiotami na ziemiach zachodnich (przypadek Wrocławia i Szczecina), Kraków 2023.

Levi C., Chrystus zatrzymał się w Eboli, przeł. A. Gontyna, Warszawa 1949.

Lewicka M., Dwa miasta — dwa mikrokosmosy: Wrocław i Lwów w pamięci swoich mieszkańców, [w:] My Wrocławianie. Społeczna przestrzeń miasta, red. P. Żuk, J. Pluta, Wrocław 2006.

Miściorak A., Krajobraz jako nieświadoma pamięć miasta, „Kultura Współczesna. Teoria, interpretacje, krytyka” 2015, nr 4.

Rybicka E., Geopoetyka, Kraków 2014.

Rybicka E., Pamięć i miasto. Palimpsest vs. pole walki, „Teksty Drugie” 2011, nr 5.

Rybicka E., Przestrzeń pamięci, [hasło w:] Modi memorandi. Leksykon kultur pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa 2014.

Siewior K., Ziemie Odzyskane — od geografii wyobrażonej do negatywnego mnemotoposu (prolegomena), [w:] „Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji, red. E. Kledzik, M. Michalski, M. Praczyk, Poznań 2018.

Traba R., Pamięć zapisana w kamieniu, czyli krajobraz kulturowy jako palimpsest, [w:] Dziedzictwo Kresów — nasze wspólne dziedzictwo?, red. J. Purchla, Kraków 2009.

Trudne dni. Wrocław 1945 r. we wspomnieniach pionierów, red. M. Markowski, t. 1–3, Wrocław 1960–1962.

Zaguła A., Palimpsest dla przyszłych pokoleń, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 105, 2008, z. 15-6-A.

Zalewska A., Palimpsest, [hasło w:] Modi memorandi. Leksykon kultur pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa 2014.

Zawada A., Bresław. Eseje o miejscach, Wrocław 1996.

Zawada A., Dolny Śląsk — portret literacki, „Przegląd Polityczny” 2005, nr 70.

Czekański G., Spod tynku patrzy Breslau, http://dolnoslaskosc.pl/ksiazka-spod-tynku-patrzy-breslau,1909.html.

Maciejewska B., Niemieckie nazwisko, polski szyld. Historia wychodzi spod tynku zabytkowej kamienicy z XIX wieku, „Gazeta Wyborcza”, 4.02.2020, https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35771,25660856,niemieckie-nazwisko-polski-szyld-historia-wychodzi-spod-tynku.html.

Powstała mapa. Jej autorzy chcą ocalić wiedzę o niemieckich śladach we Wrocławiu, Tu Wrocław, 9.01.2021, https://www.tuwroclaw.com/wiadomosci,powstala-mapa-jej-autorzy-chca-ocalic-wiedze-o-niemieckich-sladach-we-wroclawiu,wia5-3267-58283.html.

Spod ziemi patrzy Breslau, Facebook, https://www.facebook.com/spodziemipatrzybreslau/.

Szczyrba M., Szyld „Restauracja Lwowianka” z czasów pionierskiego Wrocławia zostanie na fasadzie kamienicy przy Słowiańskiej, wroclaw.pl, 18.01.2023, https://www.wroclaw.pl/dla-mieszkanca/szyld-restauracja-lwowianka-z-czasow-pionierskiego-wroclawia-zostanie-na-fasadzie-kamienicy-przy-slowianskiej.

Zbliżenie na ślady po pociskach, [na:] Wrocław — Inwestycje Budowlane, Facebook, 2.08.2023, https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02J8MigMTKeYJUVC2gk664F4FkFkzviUP4UshFfUKzPhdwi2yHjCkQxwNahfR4aAY9l&id=100066474351366.

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.