Artykuły naukowe
Tom 35 (2021): Realizacja praw i wolności w obliczu współczesnych problemów gospodarczych i społecznych
Wymóg skutecznej ochrony sądowej jako element praworządności w prawie Unii Europejskiej
- Paulina Kochańska
Abstrakt
Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie doniosłości problemu zapewnienia skutecznej ochrony sądowej w państwach członkowskich Unii Europejskiej. W wyznaczonym zakresie badań przestudiowano istotę i treść praworządności, ze szczególnym uwzględnieniem niezależności sądów, istotnej części zasady skutecznej ochrony sądowej (art. 19 ust. 1 TUE i art. 47 KPP). Uchwycono perspektywę w ogólności, kierując rozważania bezpośrednio ku zasadzie skutecznej ochrony sądowej. Analizy prawnej dokonano w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i wzbogacono o analizę doktryny prawa Unii.
Bibliografia
- Literatura
- Allan T.R.S., Constitutional Justice: A Liberal Theory of the Rule of Law, Oxford 2003.
- Barcik J., Niezawisłość sędziowska jako wartość konstytucyjna Unii Europejskiej. Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 27.02.2018 r., C-64/16, Associação Sindical dos Juízes Portugueses, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018, nr 5.
- Bogdanowicz P., Taborowski M., Brak niezależności sądów krajowych jako uchybienie zobowiązaniu w rozumieniu art. 258 TFUE (cz. I), „Europejski Przegląd Sądowy” 2018, nr 1.
- Bogdanowicz P., Jak Trybunał Sprawiedliwości „aktywował” art. 19 ust. 1 TUE, [w:] Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. J. Barcz, A. Zawidzka-Łojek, Warszawa 2018.
- Bonelli M., Claes M., Judicial serendipity: how Portuguese judges came to the rescue of the Polish judiciary: ECJ 27 February 2018, Case C-64/16, Associação Sindical dos Juízes Portugueses, „European Constitutional Law Review” 14, 2018, nr 3.
- Frąckowiak-Adamska A., Następstwa wyroku w sprawie LM (Celmer) i postępowania na podstawie art. 7 TUE dla funkcjonowania sądów polskich w ramach wspólnoty prawnej UE, [w:] Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. J. Barcz, A. Zawidzka-Łojek, Warszawa 2018.
- Frąckowiak-Adamska A., Mutual trust and independence of the judiciary after the CJEU judgment in LM — new era or business as usual?, EU Law Analysis Blog 2018, http://eulawanalysis.blogspot.com/2018/08/mutual-trust-and-independence-of.html (dostęp: 29.09.2020).
- Greer S., The European Convention on Human Rights. Achievements, Problems and Prospects, Cambridge 2006.
- Grzeszczak R., Opinia prawna w przedmiocie oceny ustawy z dnia 20 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy — Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw w świetle prawa Unii Europejskiej, (druk senacki nr 30), Opinie i ekspertyzy OE–279, Warszawa 2020.
- Hillion C., Overseeing the rule of law in the European Union. Legal mandate and means, „European Policy Analysis” 2, 2016, nr 1.
- House of Lords Select Committee on the Constitution, Relations between the executive, the judiciary and Parliament, “HL Paper” 15, 2006–2007.
- Jacobs F., The Sovereignty of Law: The European Way, Cambridge 2007.
- Lenaerts K., Maselis I.,Gutman K., EU Procedural Law, Oxford 2014.
- Marshall G., The Rule of Law. Its Meaning, Scope and Problems, „Cahiers de philosophie politique et juridique” 24, 1993.
- Pech L., ‘A Union Founded on the Rule of Law’: Meaning and Reality of the Rule of Law as a Constitutional Principle of EU Law, Cambridge 2010.
- Pech L., Platon S., Systemic Threats to the Rule of Law in Poland: Between Action and Procrastination, Foundation Robert Schuman, Policy paper, European issues nr 4512017.
- Schroeder W., Strengthening the Rule of Law in Europe: From a Common Concept to Mechanisms of Implementation, Oxford-Portland 2016.
- Scheppele K.L., Pech L., Is the Organisation of National Judiciaries a Purely Internal Competence? Verfassungs Blog, 4.03.2018, https://verfassungsblog.de/is-the-organisation-of-national-judiciaries-a-purely-internal-competence/, https://dx.doi.org/10.17176/20180305-095606 (dostęp: 10.09.2020).
- Schmidt M., Bogdanowicz P., The infringement procedure in the rule of law crisis: How to make effective use of Article 258 TFUE, „Common Market Law Review” 55, 2018, nr 4.
- Sołtys A., Wróbel A., Autonomia proceduralna i jej ograniczenia, https://sip.lex.pl/procedury/autonomia-proceduralna-i-jej-ograniczenia-1610618974.
- Szyndlauer R., Dialog dotyczący praworządności pomiędzy Polską a instytucjami UE — perspektywa Komisji Europejskiej, [w:] Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. J. Barcz, A. Zawidzka-Łojek, Warszawa 2018.
- Taborowski M., Mechanizmy ochrony praworządności państwach członkowskich w prawie Unii Europejskiej. Studium przebudzenia systemu ponadnarodowego, Warszawa 2019.
- Taborowski M., Naruszenie elementów zasady państwa prawa (art. 2 TUE) jako ograniczenie zasady wzajemnego zaufania w prawie Unii Europejskiej (w świetle wyroku LM), [w:] Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. J. Barcz, A. Zawidzka-Łojek, Warszawa 2018.
- Taborowski M., Kompetencja Trybunału sprawiedliwości Unii Europejskiej do oceny gwarancji niezawisłości sądów krajowych, „IUSTITIA” 1 (31), 2018, http://www.kwartalnikiustitia.pl/kompetencja-trybunalu-sprawiedliwosci-unii-europejskiej-do-oceny-gwarancji-niezawislosci-sadow-krajowych1,9307.
- Akty prawne i dokumenty
- Karta Praw Podstawowych (Dz.U. C 326 z 26.10.2012 r.).
- Traktat o Unii Europejskiej (Dz.U. C 202 z 7.06.2016 r.).
- Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. C 202 z 7.06.2016 r.).
- Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Umocnienie praworządności w Unii. Plan działania” z 17 lipca 2019 roku, COM(2019) 343 final.
- Załącznik do Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady „Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności” z 11 marca 2014 roku, COM (2014) 158 final.
- Zalecenie Komisji (UE) 2018/103 z dnia 20 grudnia 2017 roku w sprawie praworządności w Polsce uzupełniające zalecenia (UE) 2016/1374, (UE) 2017/146 i (UE) 2017/1520 (Dz.Urz. UE L 17/50 z 2018 r.), pkt 39.
- Orzecznictwo
- Opinia TSUE 1/03 z dnia 7 lutego 2006 roku w sprawie C 266/03, Lugano, Komisja v. Luksemburg, pkt 119.
- Opinia TSUE 2/13 z dnia 18 grudnia 2014 roku w sprawie projektu umowy dotyczącej przystąpienia Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i praw podstawowych.
- Postanowienie TSUE z dnia 20 listopada 2017, C-441/17 R, Komisja v. Polska, pkt 102.
- Wyrok TSUE z dnia 23 kwietnia 1986 roku w sprawie C-294/83, Partiecologiste „Les Verts” v. Parlament Europejski, ECLI:EU:C:1986:166, par. 23.
- Wyrok TSUE z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie C-246/05, Armin Haupl v. Lidl Stifung& Co. KG., ECLI:EU:C:2007:30.
- Wyrok TSUE z dnia 6 marca 2014 roku w sprawie C-206/13, CrucianoSiragusa v. RegioneSicilia — SoprintendenzaBeniCulturali e Ambientali di Palermo, pkt 25–26.
- Wyrok TSUE z dnia 24 czerwca 2014 roku w sprawie C-658/11, Parlament v. Rada, pkt 70.
- Wyrok TSUE z dnia 27 lutego 2018 roku w sprawie C-64/16, Associação Sindical dos Juízes Portugueses v. Tribunal de Contas, ECLI:EU:C:2018:117, pkt 36.
- Wyrok TSUE z dnia 25 lipca 2018 roku, w sprawie PPU, LM (Celmer), ECLI:EU:2018:586, pkt 48.
- Wyrok TSUE z dnia 24 czerwca 2019 roku w sprawie C-619/18, Komisja Europejska v. Rzeczpospolita Polska, pkt 50–57.
- Wyrok TSUE z dnia 26 marca 2020 roku w sprawach połączonych C-558/18 i C-563/18, Miasto Łowicz v. Skarb Państwa — Wojewoda Łódzki, ECLI:EU:2020:234, par. 36.
- Wyrok TSUE w sprawie C-101/78, Granaria BV v. Hoofdproduktschap voor Akkerbouwprodukten, ECLI:EU:C:1979:38, pkt 5.
- Wyrok TSUE w sprawie C-279/09, DEB Deutsche Energiehandels- und Beratungsgesellschaft mbH v. Bundesrepublik Deutschland, ECLI:EU:2010:512, pkt 57 i 58.