Scientific Articles
http://orcid.org/0000-0001-8009-4091
The main goal of this article is to present the methods of effectively combating the grey area (called the shadow economy by the author) against the background of the changes introduced by the legislator in the form of split payment, as an institution that is to replace the not necessarily successful previous regulations related to reverse payment and joint and several liability. The first part — dealing with the grey economy — presents the basic facts on this topic. Attempts will be made to define this phenomenon, analyze its structure and the factors determining the formation of the shadow economy. This will be crowned with a multidimensional assessment, both in terms of micro and macroeconomics. The second part of the work will present split payment, which is to be a revolution in closing the tax gap. The tools that the split payment mechanism has “absorbed” due to their inefficiency will also be briefly discussed. Additionally, the article will present the history of this tool — both in the international arena and in Poland, where the optional form of split payment was initially in force, and currently, under certain conditions, it is also mandatory. The compulsory use of this tool is the subject of numerous discussions as it negatively affects the financial liquidity of entrepreneurs, which will also be analyzed and assessed. Taxpayers’ demands regarding changes in the split payment mechanism, especially in times of the COVID-19 pandemic, will also be presented. The dogmatic-legal and legal-comparative methods, as well as the opinions of the entrepreneurs themselves, will be used to achieve this research goal.
Literatura
Ćwiąkała-Małys A., Karpińska M., Piotrowska I., Problemy związane z wdrażaniem mechanizmu podzielonej płatności w praktyce — dyskusja, „Intercathedra” 2018, nr 37 (4), http://www1.up.poznan.pl/intercathedra/files/Intercathedra_4(37)2018__Cwiakala-Malys.pdf.
Ćwiąkała-Małys A., Piotrowska I., Karpińska M., Split payment narzędziem wspierającym proces uszczelniania systemu podatkowego — za i przeciw, „Finanse i Rachunkowość” 2018, nr 5, red. A. Ćwiąkała-Małys, M. Karpińska, https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/94277/01_A_Cwiakala-Malys_I_Piotrowska_M_Kapinska_Split_payment.pdf.
Enste D.H., Schneider F., Shadow Economies Around the World: Size, Causes, and Consequences, „CESifo Working Paper Series” 1999, nr 196, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=272624.
Fundowicz J. et al., Szara strefa w polskiej gospodarce w 2016 roku, Warszawa 2016, http://www.ibngr.pl/content/download/2173/20176/file/Szara%20strefa%202016.pdf.
Gikas G., Przyczyny i konsekwencje gospodarki drugiego obiegu, „Gospodarka Narodowa” 1992, nr 9, http://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/handle/11089/5107.
Górka K., Thier A., Gospodarka nieformalna w Polsce i na świecie, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2016, nr 453, https://direct.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/39729/edition/36259/content.
Janik E., Szara strefa — patologia życia gospodarczego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego — Seria Prawnicza” 9, 2010, z. 64, https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=420186.
Madurski S., Pojedynek Polski z gospodarką w cieniu, praca licencjacka (nieopublikowana).
Medina L., Schneider F., Shadow Economies Around the World: What Did We Learn Over the Last 20 Years?, „IMF Working Paper — African Department” 18, 2018, nr 17, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3124402.
Walewski M., Wudarczyk A., Kindler E., Przeciwdziałanie szarej strefie w Polsce, Warszawa 2017, https://ungc.org.pl/wp-content/uploads/2017/12/SzS2017_web.pdf.
Akty prawne i orzecznictwo
Decyzja wykonawcza Rady (UE) 2019/310 z dnia 18 lutego 2019 roku w sprawie upoważnienia Polski do wprowadzenia szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 226 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L z 22.02.2019 Nr 51).
Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L z 11.12.2006 Nr 347).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483)
Projekt ustawy o zmianie ustawy o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela oraz niektórych innych ustaw.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 549/2013 z dnia 21 maja 2013 roku w sprawie europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych w Unii Europejskiej (Dz.U. L z 26.06.2013 Nr 174).
Stanowisko Rady Ministrów wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela oraz niektórych innych ustaw.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku — Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93)
Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535).
Ustawa z dnia 18 marca 2011 roku o zmianie podatku od towarów i usług oraz ustawy — Prawo o miarach (Dz.U. z 2011 r. Nr 64, poz. 332).
Ustawa z 26 lipca 2013 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. Nr 177, poz. 1027).
Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 62).
Ustawa z dnia 6 marca 2018 roku — Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r., poz. 646).
Ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r., poz. 1751)
Źródła internetowe
Andrzejak P., Split payment w VAT: gdzie w Europie stosuje się podzieloną płatność, https://www.rp.pl/VAT/307169993-Split-payment-w-VAT-gdzie-w-Europie-stosuje-sie-podzielonaplatnosc.html (dostęp: 5.12.2020).
Czech Republic: Changes in VAT law expected in 2019, https://home.kpmg/xx/en/home/in
sights/2018/02/tnf-czech-republic-changes-in-vat-law-expected-in2019.html (dostęp: 5.12.2020).
EC asks Romania to give up split VAT payment system, https://www.romania-insider.com/ec-roma
niagive-up-split-vat/ (dostęp: 5.12.2020).
Główny Urząd Statystyczny, Departament Rynku Pracy, Praca nierejestrowana w Polsce w 2017 r., red. A. Zgierska, Warszawa 2019, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowo-wg-bael/praca-nierejestrowana-w-polsce-w-2017-roku,22,5.html (dostęp: 5.12.2020).
https://sjp.pwn.pl/slowniki/szara%20strefa.html (dostęp: 5.12.2020).
https://www.pwc.ro/en/tax-legal/alerts/the-vatsplit-payment-mechanism--repealed-as-of-1-februa
ry-2020.html (dostęp: 5.12.2020).
https://www.rp.pl/VAT/310269914-Podatkowa-pomoc-pilnie-potrzebna---biznes-apeluje-do-rzadu
-o-pakiet-pomocy-podatkowej.html (dostęp: 5.12.2020).
Juszczyk P., Zmiany w split payment — zwrot środków z rachunku VAT w ciągu trzech dni, https://ksiegowosc.infor.pl/podatki/vat/split-payment/4670719,Zmiany-w-split-payment-zwrot-srod
kow-z-rachunku-VAT-w-ciagu-trzech-dni.html (dostęp: 5.12.2020).
Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, http://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia
stosowane-w-statystyce-publicznej/1665,pojecie.html (dostęp: 5.12.2020).
Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/poje
ciastosowane-w-statystyce-publicznej/1667,pojecie.html (dostęp: 5.12.2020).
English
Język Polski
https://doi.org/10.19195/1733-5779.35.9