Głównym założeniem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie ewolucji definicji efektywności w teorii ekonomii. Opracowanie nosi znamiona racjonalnej rekonstrukcji myśli ekonomicznej. W pracy wykorzystano metodę krytycznej analizy literatury przedmiotu jako narzędzia służącego do realizacji przyjętego celu badawczego. Artykuł ma charakter teoretyczny i stanowi próbę uporządkowania teorii ekonomii w zakresie kategorii efektywności. W celu zwiększenia klarowności rozważań dokonano umownego podziału analizy na skalę mikro- oraz makroekonomiczną. W artykule zdecydowano się również na chronologiczne oraz syntetyczne uporządkowanie osiągnięć myśli ekonomicznej w kontekście jej efektywności.
Przegląd literatury przedmiotu wskazuje, że w ciągu lat sposób pojmowania sprawności, zarówno w ujęciu mikro-, jak i makroekonomicznym, znacząco się rozwijał oraz zmieniał. Wydaje się, że pomimo tak wielu analiz nadal nie ma (i prawdopodobnie nigdy nie będzie) spójnej, uniwersalnej oraz powszechnie akceptowalnej definicji tego zjawiska. Konsekwencją braku jednej ściśle określonej definicji efektywności – zarówno w skali mikro-, jak i makroekonomicznej – jest różnorodność podejść do pomiaru tej kategorii.