Przyczynowość hipotetyczna. Problematyka ustalenia zakresu odpowiedzialności deliktowej w sytuacji wystąpienia tak zwanej przyczyny rezerwowej causa superveniens

Abstract

Opracowanie jest przedstawieniem problematyki przyczynowości hipotetycznej w odniesieniu do związku przyczynowego oraz ustalania rozmiaru szkody. Zawarto w nim poglądy doktryny — zarówno dopuszczające możliwość uwzględnienia przyczyny rezerwowej podczas ustalania rozmiaru szkody, jak i negujące taką możliwość. Problematyka przyczyny rezerwowej jako czynnika wpływającego na rozmiar szkody została zaprezentowana z perspektywy metody obiektywnej oraz metody dyferencyjnej ustalania rozmiaru szkody. Autor wykazał, że ustalanie rozmiaru szkody jedynie metodą dyferencyjną prowadzi do wyniku sprzecznego ze społeczną oceną aksjologiczną, który nie może zostać uznany za wiążący. Zanegowanie przez autora dominacji metody dyferencyjnej nie jest jednak zaprzeczeniem dynamicznego charakteru szkody. Zauważając problem szkody rozwojowej oraz odpowiedzialności za utracone korzyści, autor przychyla się do stanowiska, zgodnie z którym rozmiar szkody ustalony metodą obiektywną — stanowiący minimalny rozmiar szkody — powinien zostać skorygowany metodą dyferencyjną. Dlatego też przyczyna rezerwowa causa superveniens nie może zostać uwzględniona jako okoliczność zmniejszająca zakres obowiązku naprawienia szkody przez podmiot odpowiedzialny za zdarzenie podstawowe.

Hypothetical causality. The problem of determining the scope of tort liability, in the situation of the so-called reserve reason causa superveniens

The study presents the problems of hypothetical causation from the point of view of proximate cause and determining the extent of damage. The paper presents the views of the doctrine, both allowing the possibility of taking into account the reserve reason causa superveniens when determining the extent of damage, as well as denying such a possibility. The issue of the reserve reason as a factor affecting the extent of damage was presented from the perspective of the objective method and the differential method of determining the extent of damage. The author has shown that determining the extent of damage only by means of the method differentially leads to a result contrary to the social axiological assessment, which can’t be considered binding. The author negated domination of the differential method. However, doesn’t contradict the dynamic character of the damage. Noting the problem of development damage and liability for lost profits, the author agrees to the position according to which the extent of damage determined by the objective method — constituting the minimum extent of damage — should be corrected using the differential method. Therefore, reserve reason causa superveniens can’t lead to a reduction in the scope of the obligation to repair the damage by the entity responsible for the basic event.