Pracownicze Plany Kapitałowe jako przykład zastosowania ekonomii behawioralnej

Abstract

Zmiany wprowadzane w obszarze długoterminowego oszczędzania w Polsce mają na celu stworzenie dodatkowych zasobów finansowych niezbędnych do pokrycia przyszłych potrzeb i zobowiązań. Funkcjonujące dotychczas produkty emerytalne wchodzące w skład III filaru systemu emerytalnego nie zyskały powszechności i nie zapewniają wystarczających środków na przyszłe świadczenia emerytalne. W celu przeciwdziałania dotychczasowym barierom rozwoju produktów długoterminowego oszczędzania zastosowano wiele rozwiązań wspierających wysoki poziom uczestnictwa w dobrowolnym, dodatkowym oszczędzaniu. Fundamentem aksjologicznym podjętych działań stało się pojęcie wolności, a teorią wyjaśniającą zachowania jednostek ekonomia behawioralna. W niniejszym opracowaniu przedstawiono mechanizmy zaczerpnięte z dorobku ekonomii behawioralnej, które zapisane zostały w ustawie z dnia 4 października 2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych oraz aktach niższego rzędu konstytuujących system PPK w Polsce. W pierwszej części pracy przedstawione zostały przyczyny wprowadzenia nowego rozwiązania długoterminowego oszczędzania. W drugiej części pracy wskazano praktyczne zastosowania ekonomii behawioralnej wykorzystane w konstrukcji PPK. Pracę wieńczy krytyczne podsumowanie, wskazujące wyzwania i problemy, które mogą stanowić bariery w upowszechnieniu się tej formy oszczędzania.

Employee Capital Plans as an example of behavioral economy implementation

The changes introduced in the area of long-term savings in Poland are aimed at creating additional financial resources necessary to cover future needs and obligations. Previously functioning pension products included in the third pillar of the pension system have not become popular and do not provide sufficient funds for future retirement benefits. In order to counteract the existing barriers to the development of long-term saving products, a number of solutions supporting a high level of participation in voluntary, additional savings were applied. The axiological foundation of the actions undertaken became the notion of freedom and the theory explaining the behavior of individuals in behavioral economics. This study presents the mechanisms taken from the heritage of behavioral economics, which were recorded in the Act of 4 October 2018 on employee capital plans and lower-level acts constituting the PPK system in Poland. The first part of the work presents the reasons for introducing a new long-term saving solution. In the second part, the work contains a description of the duties of employing entities and the rights of participants of the Employee Capital Plans. In the third part of the work, practical applications of behavioral economics used in the construction of PPK were indicated. The work is crowned with a critical summary showing the challenges and problems that may constitute barriers to the spread of this form of saving.