Тема самоубийства и неевклидово пространство в творчестве Федора Достоевского

Abstrakt

The theme of suicide and the non-Euclidean spacein the works of Fyodor Dostoevsky

The article proposes a hypothesis about the relation between the ethical imperative, inscribed in those Fyodor Dostoyevsky’s heroes-philosophers, who are seeking answers to the “eternal question” about the meaning and purpose of life, and their attempts to overcome Homo Sapiens limitations with the suicide and non-Euclidean geometry, which Dostoevsky met in the 1870s in the Hermann Helmholtz’s works. In the writer’s works was formulated an existential idea, exceeding the boundaries of possibilities, the width of man, ontologically rooted in parallel worlds, existing beyond our four-dimensional continuum, in the fifth and other dimensions. The most important thesis of Dostoevsky’s philosophy, the personal immortality of man, which was developed by the writer throughout all his works, based on the data of modern science, received a new justification. This, next, enabled the strengthening of philosophical basis for the writer’s favorite concept about the direct connection between the moral and ontological status of a human being, which only makes sense if it is possible to remain in the eternity.

Motyw samobójstwa i przestrzeń nieeuklidesowa w twórczości Fiodora Dostojewskiego

W artykule wysunięto hipotezę o związku pomiędzy imperatywem etycznym, wpisanym w szukanie odpowiedzi na „odwieczne pytanie” o sens i cel życia ludzkiego przez bohaterów-filozofów Fiodora Dostojewskiego, a ich próbami przezwyciężenia bytowego ograniczenia Homo sapiens za pomocą samobójstwa i geometrii nieeuklidesowej, którą Dostojewski poznał w latach siedemdziesiątych XIX wieku z dzieł Hermanna von Helmholtza. W twórczości pisarza sformułowała się idea egzystencjalnej, przekraczającej granice możliwości, bytu człowieka, ontologicznie zakorzenionego w światach równoległych, istniejących poza naszym czterowymiarowym kontinuum, w piątym i innych wymiarach. Najważniejsza teza filozofii Dostojewskiego: osobista nieśmiertelność człowieka, rozwijana przez pisarza we wszystkich jego dziełach, dzięki ustaleniom współczesnej nauki otrzymała nowe uzasadnienie. To z kolei umożliwiło ugruntowanie filozoficznej podstawy ulubionej koncepcji pisarza o bezpośrednim związku między moralnym i ontologicznym statusem człowieka, mającej sens tylko w wypadku możliwości pozostania w wieczności.