„Slavica Wratislaviensia” CLXXVI to zbiór artykułów naukowych i recenzji (napisanych w językach polskim, chorwackim, rosyjskim, serbskim oraz ukraińskim) autorów z ośrodków krajowych i zagranicznych. W mieszczących się w obszarze slawistyki tekstach zaprezentowana została różnorodna problematyka z zakresu literatury, kultury i języka. Dociekania w artykułach odnoszą się w szczególności: do przedstawienia relacji między Serbami a Polakami — naświetlona historia królewny Banjaluki (Historya ucieszna o zacnej królewnie Banialuce Hieronima Morsztyna) jest bowiem przykładem, a zarazem wynikiem najwcześniejszych kontaktów kulturowych i historycznych między dwoma narodami słowiańskimi, mających także współczesne kontynuacje; do przybliżenia wstępnego debiutu literackiego Miodraga Bulatovicia — utworu zatytułowanego Moja matka (Moja Majka, 1950), w którym pisarz zwrócił się ku pierwiastkowi matriarchalnemu i macierzyńskiemu; do przeprowadzenia analizy obrazów postaci powieści Goce Smilevskiego Siostra Zygmunta Freuda (2003–2010) wraz z przedstawieniem teorii austriackiego psychiatry, z którymi polemizuje narrator; do omówienia Bildungsromanu (powieści o kształtowaniu się postaci) — odmiany powieści dla dzieci i młodzieży w kontekście literatury czeskiej w okresie normalizacji lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku; do przybliżenia twórczości czeskiego reżysera Marka Najbrta na przykładzie kameralnego filmu Mistři (Mistrzowie, 2004); do oglądu reportażu artystycznego z prześledzeniem (na wybranych przykładach) rozwoju tego gatunku w ukraińskiej i polskiej prozie; do uzasadnienia rozróżnienia licznych kategorii dyskursu narracyjnego i ważności uwzględnienia oraz wyjaśnienia istoty kategorii „głos narracyjny”; do wykazu typów słowotwórczych form żeńskich w językach ukraińskim i polskim na materiale słownikowym; do przeglądu i opisu partykuł formotwórczych pojawiających się we współczesnym języku macedońskim; do rozpatrzenia kwestii ironii w procesie przekładu sztuk Biljany Srbljanović; a także do zbadania — w kontekście portretu kreatywnego nauczyciela — planowania przez nauczycieli języka chorwackiego kreatywnych zadań językowych.

Na 174. tom czasopisma „Slavica Wratislaviensia” składa się dwanaście artykułów naukowych oraz pięć zestawień bibliograficznych, recenzji i komunikatów. Autorzy wywodzący się z Europy Środkowej, Wschodniej i Zachodniej (Polska, Rosja, Ukraina i Szkocja) podjęli w swoich pracach różnorodne problemy z zakresu socjolingwistyki, onomastyki, historii języka, stylistyki, poetyki, kulturoznawstwa czy historii literatury. Ich naukowe dociekania były prowadzone w szerokim obszarze badawczym: bohemistycznym, bułgarystycznym, kroatystycznym, polonistycznym, rusycystycznym, serbistycznym oraz ukrainistycznym. Tom ten bez wątpienia przyciągnie zatem uwagę zarówno językoznawców, literaturoznawców, jak i kulturoznawców.

„Wyraz i Zdanie w Językach Słowiańskich” 10. Opis. Konfrontacja. Przekład zawiera 14 artykułów językoznawczych dotyczących szeroko rozumianej problematyki slawistycznej. Wśród autorów znajdują się zarówno uczeni o niekwestionowanych osiągnięciach naukowych, jak i młodzi, ale mogący się już pochwalić ciekawym dorobkiem publikacyjnym, badacze. Atutami publikacji są jej różnorodność tematyczna (przekład, dialekty, językowy obraz świata, terminologia i nazewnictwo specjalistyczne, język mediów, socjolingwistyka) oraz wielojęzyczność — czytelnik znajdzie tu teksty w języku macedońskim, rosyjskim, polskim i angielskim. Opis. Konfrontacja. Przekład zaciekawi językoznawców, przekładoznawców i wszystkich zainteresowanych poszerzaniem swojej wiedzy o Słowianach i Słowiańszczyźnie.

Najnowszy tom czasopisma „Slavica Wratislaviensia” prezentuje wyniki badań polskich i zagranicznych slawistów nad klasyczną i najnowszą literaturą rosyjską oraz serbską, a także różnorodnymi zagadnieniami językoznawstwa slawistycznego, między innymi składnią, frazeologią, morfologią, dialektologią i onomastyką. W publikacji zamieszczono również bibliografię zawartości czasopisma z tomów 127–143.

169, specjalny numer czasopisma „Slavica Wratislaviensia”, pod redakcją Ewy Komisaruk i Andreya Babanova, powstał we współpracy Uniwersytetu Wrocławskiego i Petersburskiego Uniwersytetu Państwowego. W numerze tym wybitni slawiści piszą, m. in. o twórczości Klementyny Hoffmanowej w odbiorze czytelnika rosyjskiego, przewrocie bolszewickim i losach rodziny cara Mikołaja II, opowiadaniach Richarda Weinera, pierwszych próbach sporządzenia słowników rosyjsko-polskich i polsko-rosyjskich, a także o problemach współczesnej komunikacji językowej oraz próbach emancypacji śląszczyzny. Omawiane w numerze zagadnienia językoznawcze odnoszą się do zjawisk obecnych w języku rosyjskim, bułgarskim i chorwackim.

Najnowszy numer czasopisma „Slavica Wratislaviensia” to drugi traktujący o temacie śmierci w dyskursie literaturoznawczym. Tym razem problematykę tanatologiczną polscy i zagraniczni autorzy ponad pięćdziesięciu opublikowanych w tomie artykułów znajdują w literaturze ukraińskiej oraz literaturach słowiańszczyzny zachodniej i południowej. W tekstach poświęconych różnym epokom historycznoliterackim czytelnik odnajdzie interdyscyplinarną refleksję między innymi nad religijnymi, społecznymi, filozoficznymi, kulturowymi, ale i psychologicznymi wymiarami śmierci i ich literackimi reprezentacjami. Autorzy zwracają uwagę na negację śmierci i koncepcje nieśmiertelności, postawy wobec umierania (ars moriendi), obrzędy i tradycje pogrzebowe oraz estetykę i poetykę dzieł zawierających wątki tanatologiczne. Warto podkreślić, że materiałem badawczym studiów są zarówno klasyczne i powszechnie znane, jak i nienależące do kanonu, zapomniane bądź najnowsze, dopiero odkrywane, dzieła literackie i publicystyczne. Artykuły zostały napisane w języku polskim, ukraińskim, czeskim, słowackim, serbskim i chorwackim.

Najnowszy numer czasopisma „Slavica Wratislaviensia” jest poświęcony tematowi śmierci w literaturze rosyjskiej w różnych epokach historycznoliterackich. Polscy i zagraniczni autorzy pięćdziesięciu opublikowanych tu artykułów podjęli refleksję między innymi nad filozoficznymi, kulturowymi, religijnymi, społecznymi i psychologicznymi wymiarami śmierci oraz ich literackimi reprezentacjami, negacją śmierci i koncepcjami nieśmiertelności, postawami wobec umierania, obrzędami i tradycjami funeralnymi, a także nad estetyką i poetyką utworów zawierających wątki tanatologiczne. Materiałem badawczym studiów są zarówno wybitne i znane, jak i drugorzędne i zapomniane bądź dopiero odkrywane dzieła poetyckie, prozatorskie, dramaturgiczne i publicystyczne, pochodzące z różnych epok — od czasów najdawniejszych do naszych dni. Teksty zostały napisane w języku rosyjskim i polskim, w różnych kluczach metodologicznych. Kolejny numer czasopisma będzie zawierał teksty traktujące o tej samej problematyce w innych literaturach słowiańskich.

Najnowszy numer czasopisma „Slavica Wratislaviensia” adresowany jest do wszystkich znawców i miłośników kultury słowiańskiej. Na jego łamach czytelnik znajdzie teksty filologiczne (literaturoznawcze i językoznawcze), antropologiczne, kulturoznawcze i religioznawcze. W centrum zainteresowania polskich i zagranicznych slawistów znalazły się między innymi takie zagadnienia, jak: kultura kulinarna i jej literackie reprezentacje, podróżopisarstwo, twórczość Fiodora Dostojewskiego, a także najnowsze tendencje we współczesnym języku rosyjskim oraz czeskim.

Czytelnik zainteresowany problematyką współczesnej słowiańszczyzny odnajdzie w 165. tomie czasopisma „Slavica Wratislaviensia” niezwykle interesujące i zróżnicowane pod względem tematycznym artykuły, poruszające zagadnienia z zakresu składni, słowotwórstwa, strategii komunikacyjnych, leksykografii, przekładoznawstwa i dialektologii. Dużym walorem publikacji jest obszerny dział macedonistyczny, w którym zabrzmiały również głosy historyka i literaturoznawcy. Tom adresowany jest nie tylko do językoznawców, lecz także do miłośników świata Słowian. Ci ostatni zapewne szczególnie docenią jej interdyscyplinarny i wielojęzyczny wymiar.

Na kolejny, 164 numer czasopisma „Slavica Wratislaviensia” składa się czternaście artykułów naukowych, pięć recenzji oraz jedno wspomnienie z żałobnej karty. Teksty wyszły spod piór polskich i zagranicznych naukowców w następujących językach: polskim, ukraińskim, rosyjskim i czeskim. Przedmiotem naukowej refleksji są kwestie językoznawstwa, literaturoznawstwa oraz kulturologii współczesnej Slavii, dotyczące między innymi zagadnień z dziedziny leksykologii i dialektologii, leksykografii, językowego obrazu świata, komunikacji językowej, a także tematów jugonostalgii, problemów pokoleniowych, stereotypów czy gestów we współczesnych literaturach słowiańskich. Publikacja kierowana jest zarówno do filologów-slawistów, jak i do wszystkich czytelników, których fascynują zagadnienia humanistyczne współczesnej Słowiańszczyzny.

Starość to temat przewodni najnowszego numeru czasopisma „Slavica Wratislaviensia”. W sferze zainteresowania autorów poszczególnych tekstów znalazły się literackie rozważania o starości, jej projekcje i wyobrażenia ujęte w wielu aspektach: od egzystencjalnego, kulturowego, ideologicznego i politycznego, po społeczny. Kilkudziesięciu slawistów z krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych przedstawiło analizy utworów, których dominantami tematycznymi są myśli o sensie życia i śmierci, doświadczenie przemijania i starości, jej jednostkowe i pokoleniowe doznawanie, konflikt młodości i starości. Koncept „starość”, starość jako kod kulturowy, doświadczenie starości w obliczu współczesnych dylematów egzystencjalnych, ideologiczne kody postrzegania starości, starość jako (anty)fenomen społeczno-kulturowy, patriotyczno-narodowy charakter starości w ideologii i literaturze to zaledwie kilka przykładów zagadnień podjętych w publikowanych tekstach. Różnorodność gatunkowa wybieranych do analizy utworów oraz suma rozmaitych ujęć tematu pozwalają na wielostronny ogląd problemu i zaakcentowanie jego ponadczasowości

Na numer CLXII czasopisma „Slavica Wratislaviensia” (pod redakcją Włodzimierza Wysoczańskiego) złożyły się różne pod względem slawistycznego zakresu i problematyki artykuły naukowe, a także recenzje, sprawozdanie z konferencji oraz wspomnienia o zmarłych slawistach. Zamieszczone teksty dotyczą: nastawienia przeglądu opisów podróży na Bałkany (dziewiętnastowiecznych relacji polskich podróżników) na obserwacje różnych konfesji; problematyki internacjonalności, interkulturowości oraz różnych form nomadyzmu na podstawie utworu Dnevnik apatrida B. Ćosića; roli przeszłości historycznej w bułgarskim odrodzeniu narodowym; konotacji literatury i malarstwa w świetle porównania zabytków literackich i plastycznych w oparciu o Zapiski ibn Fadlana i Pogrzeb Rusa w Bułgarze H. Siemiradzkiego; analizy pragmatycznego aspektu znaczenia w oparciu o rosyjskie słownictwo i frazeologię z pozytywnym i negatywnym wartościowaniem; szerokiego rozumienia specyfiki kulturowej dotyczącej asocjacji niektórych jednostek leksykalnych, uwidaczniającej się w płaszczyźnie morfologicznej i słowotwórczej oraz w uzusie językowym; zagadnień związanych z funkcjonowaniem sakronimów w dziedzinie współczesnego systemu proprialnego języka ukraińskiego; opisu dwóch interesujących z punktu widzenia występowania niektórych struktur składniowych obszarów komunikacyjnych, tj. forów i blogów w zakresie problematyki informatycznej; mechanizmów powstawania agresji językowej, przebiegu wypowiedzi o charakterze agresywnym oraz komunikacyjnych reakcji odbiorców na jej przejawy (z ilustracją materiałową z języków polskiego i rosyjskiego); oglądu sposobów wyszukiwania słownikowych i przekładowych ekwiwalentów odnoszących się do realiów języka rosyjskiego z równoczesnym sformułowaniem zasad prezentacji realiów w nowoczesnym przekładowym słowniku rosyjsko-polskim; analizy wariantów indywidualnej realizacji intonacji w różnych, nacechowanych emocjonalnie i stylistycznie, tekstach litewskiego języka mówionego.

Do rąk czytelników oddajemy tom zbiorowy Zmysły 2, będący efektem pracy uczestników konferencji „Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich”, organizowanej przez Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Niniejsza publikacja jest kontynuacją tomu pierwszego Zmysły, który ukazał się w roku ubiegłym. Podążając tropem słów Arystotelesa, że „nie ma nic w umyśle, czego by przedtem nie było w zmysłach”, obecność tego zagadnienia w literaturze omówili uczeni z ośrodków akademickich Polski, Czech, Litwy, Niemiec, Rosji, Ukrainy i Włoch. Kategorie zmysłowe zostały potraktowane przez autorów jako kod estetyczny i kulturowy i stały się kluczem do analizy i interpretacji gatunków prozatorskich i poetyckich charakterystycznych dla różnych epok i występujących na obszarze Słowiańszczyzny Wschodniej, Zachodniej oraz Południowej. Publikacja z pewnością zainteresuje nie tylko wąskie grono filologów slawistów, lecz także wszystkich czytelników, którym bliskie są rozważania nad istotą zmysłów jako kategorią literacką i kulturową.

Niniejszy numer „Slavica Wratislaviensia” zawiera artykuły i recenzje zarówno slawistów polskich, jak i uczonych pochodzących z Europy Wschodniej i Zachodniej. Większość publikacji dotyczy klasycznej literatury rosyjskiej. Znajdują się tu również opracowania z zakresu języka i literatury serbskiej oraz czeskiej.

Kolejny tom z serii Wyraz i zdanie w językach słowiańskich. Opis, konfrontacja, przekład stanowi plon jedenastej międzynarodowej konferencji naukowej na ten temat, która odbyła się w dniach 24–25 maja 2012 roku w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Organizatorem konferencji był Zakład Języka Rosyjskiego. Tom zadedykowano wieloletniemu organizatorowi konferencji, drowi hab., prof. UWr Janowi Sokołowskiemu, językoznawcy znanemu i cenionemu w międzynarodowym środowisku slawistycznym, redaktorowi czasopisma „Rocznik Slawistyczny. Revue Slavistique”, popularyzatorowi Wrocławia i Uniwersytetu Wrocławskiego w Polsce i poza jej granicami. To z Jego inicjatywy rozszerzył się krąg uczestników konferencji między innymi o południową Słowiańszczyznę, zwłaszcza językoznawców macedońskich. Szeroki krąg zainteresowań naukowych i kontaktów osobistych Profesora Jana Sokołowskiego z polskimi i zagranicznymi slawistami spowodował, że zaproszenie do tomu przyjęli między innymi językoznawcy związani z redagowanym przez Niego „Rocznikiem Slawistycznym”. Dlatego też oprócz referatów wygłoszonych na konferencji w niniejszym tomie opublikowane są również artykuły innych autorów, którzy zadedykowali swoje teksty Jubilatowi. Pozwoliło to poszerzyć spektrum slawistyczne publikacji pod względem tematyki, metodologii i analizowanych języków. Wszystkie artykuły ułożone są w porządku alfabetycznym według nazwisk autorów. Dodatkowo dołączona jest bibliografia prac naukowych Jubilata i szkice ukazujące Jego sylwetkę (nie tylko) naukową.

W ramach cyklicznie ukazujących się tomów zbiorowych pod wspólnym tytułem „Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich” rezultaty swoich badań prezentują i publikują nie tylko naukowcy z ośrodka wrocławskiego, lecz także slawiści z Polski i z zagranicy (m.in. Rosji, Ukrainy, Kazachstanu, Niemiec, Litwy, Czech, Słowacji, Serbii, Chorwacji, Japonii, Finlandii). Dotychczas ukazało się 10 tomów zbiorowych; do rąk czytelników trafia właśnie kolejny, poświęcony zagadnieniu zmysłów. Zaprezentowane artykuły zawierają refleksję nad istotą, miejscem i rolą zmysłów jako kategorii literackiej/kulturowej. Zakres omówionych tu kwestii jest wyjątkowo duży i obejmuje zagadnienia związane z poetyką dzieła literackiego, szeroko rozumianymi powinowactwami między sztukami siostrzanymi a literaturą, aspektami filozoficznymi, estetycznymi i społecznymi, których literatury słowiańskie są nosicielami. Jeśli przyłożyć do tomu miarę chronologiczną, to okazuje się, iż problem naukowy „Wielkich tematów kultury” zyskuje swoją realizację zarówno w odniesieniu do literatur dawnych (od czasów pierwszych zabytków piśmiennictwa i folkloru), poprzez poszczególne epoki w dziejach literatur słowiańskich (np. barok, romantyzm, realizm, modernizm), aż po czasy najnowsze. Publikacja kierowana jest zarówno do specjalistów-filologów, jak i do tych wszystkich czytelników, którym nieobce są fascynacje humanistyczne.

Na kolejny, 157 numer czasopisma „Slavica Wratislaviensia” składa się 14 slawistycznych artykułów naukowych oraz dwie recenzje. Wszystkie teksty wyszły spod piór znakomitych polskich i zagranicznych naukowców, badających zarówno meandry literatury rosyjskiej, ukraińskiej oraz czeskiej, jak i języków południowosłowiańskich. Poruszana problematyka jest bardzo różnorodna: od zagadnień urbanistycznych przez tajemnice liryki filozoficznej, obraz kobiecości w ujęciu psychoanalitycznym, literaturę emigracyjną, wątki biograficzne, aż po zjawiska literacko-językowe formujące się in statu nascendi.

Przedmiot refleksji naukowej kolejnego numeru czasopisma „Slavica Wratislaviensia” stanowi literatura słowiańska w ujęciu zarówno historycznym, jak i lingwistycznym. Część literaturoznawcza czasopisma to zbiór artykułów, które prezentują motywy korridy występujące w literaturze serbskiej, czy elementy muzyczne obecne w liryce Sofii Parnok. Analiza porównawcza Ulissesa Jamesa Joyce’a i Moscoviadi Jurija Andruchowycza pozwala stwierdzić, iż mit obecny w literaturze może kształtować tożsamość narodową. Przeanalizowano również rossica pojawiające się w tekstach Ryszarda Marka Grońskiego, zbadano teorię wpływu werbalnego — perswazji oraz przedstawiono przyjaźń jako typ relacji pozytywnie wpływający na ocenę emocjonalną, poparty przykładami z rosyjskiej literatury pięknej. Warstwę lingwistyczną tomu tworzą artykuły zgłębiające zjawiska zachodzące w poszczególnych językach słowiańskich. Zbadano językowy obraz wody we frazeologizmach oraz przysłowiach języka rosyjskiego i polskiego, zapożyczenia i neologizmy w językach kazachskim i rosyjskim, obraz ziemi-terytorium w języku polskim i rosyjskim, użycie językowych środków wyrazu w rosyjskich reklamach komercyjnych. Przedstawiono typologie terminów komputerowych w języku ukraińskim oraz typy wypowiedzi intonacyjnych w języku litewskim. Porównano także pojęcie normy i wariantu językowego w języku polskim i serbskim. Ostatnią część tomu stanowią recenzje.

Kolejne, dziesiąte, „Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich” zostały zadedykowane wieloletniej redaktorce serii „Slavica Wratislaviensia” profesor Milicy Jakóbiec-Semkowowej z okazji jej siedemdziesiątych urodzin. Publikacja jest zbiorem artykułów, będących plonem konferencji poświęconej motywowi snu w literaturach słowiańskich. Materiał podzielono na trzy części — literatury południowo-, wschodnio- i zachodniosłowiańskie. Autorzy analizowali zagadnienia snu w koncepcji artystycznej wielu pisarzy i poetów słowiańskiego kręgu kulturowego. Zajęli się m.in. snem w literaturze barokowej, przestrzenią oniryczną w romantyzmie i literaturze współczesnej, marzeniem sennym i jego funkcją narracyjną, przeżyciami z pogranicza snu i jawy, snem o odrodzeniu narodowym, emigracyjnymi snami na jawie.

Tom CLIV z serii Slavica Wratislaviensia jest publikacją zawierającą artykuły zarówno z dziedziny literaturoznawstwa, jak i językoznawstwa. Cechuje ją duża różnorodność tematyczna — problematyka tożsamości narodowej w czeskich apologiach języka ojczystego końca XVIII wieku, dekadenckie motywy ukraińskich powieści fin de siècle, literacka klasyka w kontekście białoruskim, Oniegin: libretto opery Czajkowskiego a tekst poematu Puszkina, polska recepcja dramatów Kovačevicia, specyfika rosyjskich zagadek erotycznych, a ponadto zleksykalizowane porównania w języku polskim i serbskim jako baza derywacyjna, koncepcja sfery wpływów w analizie celownika, ukraińska terminologia informatyczna, dyrektywne akty mowy i inne zajmujące zagadnienia. Wydanie książki dofinansowane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

„Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich” 9 – „Ciało” to kolejny tom materiałów pokonferencyjnych. Tym razem tematem przewodnim jest ciało. Autorzy artykułów – historycy literatur słowiańskich z wielu krajów Europy i Japonii – ukazują ciało w różnych aspektach: biologicznym i filozoficznym. Swoje wypowiedzi bogato ilustrują przykładami zaczerpniętymi z utworów literatur słowiańskich. Tom jest dedykowany prof. Tadeuszowi Klimowiczowi z okazji 60. rocznicy urodzin. Wydanie książki dofinansowane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Setna rocznica urodzin profesora Mariana Jakóbca stała się okazją dla wrocławskich slawistów do przypomnienia najważniejszych wydarzeń z Jego życia oraz dorobku, który – jak pisze w otwierającym tom artykule prof. Telesfor Późniak – „jest sztafetą przekazaną przez kontynuatora tradycji humanistyki polskiej następnym pokoleniom historyków literatur słowiańskich”. Artykuły zebrane w 152. tomie z serii „Slavica Wratislaviensia”, mimo że niezwiązane bezpośrednio z postacią prof. Jakóbca, są kolejnym etapem sztafety.