„Есть ли в моей жизни такой смысл, который не уничтожался бы неизбежно предстоящей мне смертью?” Исповедальные размышления Льва Толстого о смерти

Abstrakt

“Does my life have a meaning that wouldn’t be destroyed by my inevitably approaching death?” Confessional reflections on death of Leo Tolstoy

The search for the meaning of life, contributing to the dramatic changes that have occurred in the philosophy and work of Leo Tolstoy, has been reflected in his Confession 1879–1882. The theme of death first appears in the third chapter of the Confession, among the episodes that represent memoirs, and then expands, occupying the main space in the IV–VII chapters. In his memoirs, trying to get a trustworthy answer to the question that tortures him, the writer uses me­thods of experiential and theoretical sciences. As a result, he comes to the conclusion that life is meaningless and creates a four-part typology. Only taking the path of “irrational knowledge” that is faith, and having experienced a deep religious understanding, he creates a doctrine that makes the sense of life.

„Czy jest w życiu mem cel, któregoby nie zniszczyła nieunikniona, czekająca śmierć?” — rozmyślania Lwa Tołstoja o śmierci

Poszukiwanie sensu życia, będące przyczyną kardynalnych zmian, jakie nastąpiły wświa­topoglądzie i twórczości Lwa Tołstoja, znalazło swoje odzwierciedlenie w jego Spowiedzi 1879–1882. Temat śmierci po raz pierwszy pojawia się w III rozdziale dzieła, w części mającej charakter pamiętnikarski, a następnie rozwija się, stanowiąc zasadniczą treść rozdziałów IV–VII. Pisarz, starając się uzyskać wiarygodną odpowiedź na dręczące go pytanie, w swoich rozważa­niach ucieka się do metod nauk empirycznych i spekulatywnych. W efekcie dochodzi do wnio­sku obezsensowności życia i tworzy czteroczęściową typologię. Dopiero po wejściu na ścieżkę „wiedzy nierozsądnej” — wiary, doświadczając głębokiego doznania religijnego, Tołstoj tworzy doktrynę, zgodnie z którą odnajduje sens życia.