Руђер Бошковић о чулима

Abstrakt

Ruđer Bоšković on senses

The paper deals with the theories of Ruđer Bošković 1711–1787 on senses. Bošković did not systematically present his approach, but it can be considered on the basis of his works on optics, but, firstly, in his Theoria Philosophiae Naturalis redacta ad legem unicam virium in natura existentium Vienna 1758. In this study the basic concepts of Bošković’s viewpoints on senses regard the genesis of our individual ideas that are acquired through the senses, which are based on the principle of causality. For Bošković senses are directly related to the ideas, actually to the so-called acquired ideas. Our senses are, however, limited and that is the reason why we cannot experience the absolute change of state.

Ruđer Bošković o zmysłach

W pracy omówione zostały zapatrywania Ruđera Boškovicia 1711–1787 na zmysły. Pogląd autora na tę kwestię można analizować w oparciu o prace dotyczące optyki, a przede wszystkim na podstawie dzieła Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium Wiedeń 1758. W zakresie podstawowych pojęć przyrodniczo-filozoficznych tego autora szczególne miejsce zajmują twierdzenia związane z powstaniem nabytych za pośrednictwem zmysłów idei opartych na zasadzie przyczynowości. Dla Boškovicia zmysły pozostają w bezpośrednim związku z tzw. ideami nabytymi, ograniczenie zaś zmysłów powoduje, iż nie jest możliwe doświadczanie absolutnej zmiany stanu.