Смерть и власть в литературной антиутопии

Abstrakt

Death and power in anti-utopian literature

In the article, through the prism of the hero’s peculiar approach to death, Russian anti-utopian literature of the twentieth and twenty-first century is discussed. The author focuses primarily on the novel by Yevgeny Zamyatin We, a short story by Vladimir Makanin Escape Hatch and the work of Vladimir Nabokov Invitation to a Beheading. The author also mentions following publications: S.N.U.F.F. of Viktor Pelevin, Leningrad of Mikhail Kozyrev as well as Moscow 2042 — anti-utopian novel by Vladimir Voinovich and Telluria, a book by Vladimir Sorokin. The researcher emphasizes that the genre structure of the plot in Russian anti-utopian literature is based on two basic pillars: death and power. Those in power manipulate subordinates by threatening them with death, thus maintaining society under their brutal control. Death becomes the best way to escape for the anti-utopian heroes from the “mandatory happiness for all” announced by the authorities. According to the author, the anti-utopian saints and all anti-utopian hagiography demonstrate a sarcastic approach to death and life in this type of society.


Śmierć i władza w literaturze antyutopijnej

W artykule rosyjska literatura antyutopijna XX i XXI wieku analizowana jest przez pryzmat szczególnego podejścia bohaterów do śmierci. Autor skupia się przede wszystkim na powieści Eugeniusza Zamiatina My, opowiadaniu Władimira Makanina Właz oraz dziele Vladimira Nabokova Zaproszenie na egzekucję. Wspomina również utwory: S.N.U.F.F. Wiktora Pielewina, Leningrad Michaiła Kozyriewa, powieść antyutopijną Moskwa 2042 Władimira Wojnowicza oraz książkę autorstwa Władimira Sorokina zatytułowaną Telluria. Badacz podkreśla, że główna struktura fabuły w rosyjskiej literaturze antyutopijnej opiera się na dwóch podstawowych filarach: śmierci i władzy. Posiadający władzę manipulują podwładnymi, grożąc im śmiercią, utrzymując tym samym społeczeństwo pod swoją brutalną kontrolą. Śmierć staje się jednak najlepszym sposobem ucieczki antyutopijnych bohaterów od ogłoszonego przez władze „obowiązkowego szczęścia dla wszystkich”. Według autora antyutopijni święci oraz cała antyutopijna hagiografia demonstrują sarkastyczne podejście do śmierci i życia w tego typu społeczeństwach.