Память и забвение в повести Андрея Платонова „Котлован”

Abstrakt

W artykule rozpatruje się semantykę terminów „pamięć” i „zapomnienie”, wyrażonych czasownikami mniemać, przypominać sobie, przypomnieć sobie, zapomnieć, zapominać. Analizowane są procesy pamięci i zapomnienia w opowieści Andrieja Płatonowa Wykop (Котлован). Narodowy Korpus Języka Rosyjskiego pozwala na określenie częstotliwości występowania czasowników i rzeczowników w tym tekście: jest w nim 17 użyć czasownika pamiętać, z tego 6 z negacją, przypominać sobie występuje 2 razy, przypomnieć sobie — 12 razy, pamięć — 14 razy, zapominać — 3 razy, konstrukcja z negacją z tym czasownikiem nie występuje, zapominać wystąpiło 31 razy, z tego 4 z negacją, zapomnienie — 2 razy. Andriej Płatonow ukazuje kształtowanie się nowego podmiotu (masy ludzkiej), który ma zbiorową, nieindywidualną istotę. Znajduje to wyraz w rezygnacji z ukazania takiego rodzaju pamięci, która zakłada oparcie wyłącznie na indywidualnych doświadczeniach człowieka i związana jest z jego świadomością.