Наследие М. М. Бахтина: контуры целостности

Abstrakt

Główne zarysy definiujące integralność świata Bachtina ujawniają się w artykule poprzez interpretację rozwojowo-zmianową tematów i koncepcji badacza. Szczególną uwagę zwraca się na sformułowanie przez Bachtina problemów metodologicznych — między innymi wprowadzenie terminu „istnienie naukowe” („osobowość naukowa”). Bachtin działał w ramach „innej nauki” (termin pochodzi z jego pracy O metodologii nauk humanistycznych), a w późniejszych latach (trzeci okres twórczości naukowej) jako postnaukowiec. „Nienaukowe” i „postnaukowe” wcale nie oznacza, że badacz wnosi coś własnego do badanego tekstu. Implikują za to wieloaspektową metodę, która niezmiennie odwołuje się do różnych kontekstów, w tym do osobistego kontekstu tłumacza w jego historyczności, to jest w swojej uniwersalności. Historia w jej przemianach i czasach, a wszyscy do niej należą, to podstawa uniwersalności. Najważniejsza w kontekście Bachtina jest cała historia jego ludzkiej i naukowej egzystencji — historia, którą pojmował w granicach (i „na granicach”) dialogu w świecie, która opisuje konkretną odpowiedzialną istotę osoby — dialog w świecie.