W krajach byłego bloku socjalistycznego trauma związana z jego rozpadem jest obecnie jednym z głównych problemów społeczno-kulturowych. Przełomy demokratyczne z lat 1989–1991 przyczyniły się do powstania niezależnych państw i wymusiły na nich konieczność rozliczenia się z totalitarnym dziedzictwem. Dzisiaj, z perspektywy drugiego dziesięciolecia XXI wieku, wyraźnie widać, że strategia oczyszczania się krajów postkomunistycznych z totalitaryzmu nie była i w dalszym ciągu nie jest satysfakcjonująca. Prezentowany tom zawiera wiele interesujących diagnoz na temat traumatycznej pamięci przeszłości w krajach byłego bloku socjalistycznego. Jednak problematyką dominującą stała się kwestia ukraińska — zarówno w płaszczyźnie historycznej, jak i kulturologicznej oraz literaturoznawczej i językoznawczej. Lektura tekstów zamieszczonych w niniejszym tomie pozwala na zrozumienie nie tylko przeszłości, lecz także współczesności Ukrainy, która po niespełna 23 latach niezależności znów stanęła w obliczu konieczności fundamentalnego określenia swej tożsamości narodowej, społecznej i kulturowej.